Dịch COVID-19 bùng phát lần thứ tư, chưa bao giờ doanh nghiệp (DN) rơi vào tình cảnh khó như hiện nay. Nhiều DN không đáp ứng phương án “3 tại chỗ”, chấp nhận ngưng hoạt động; còn với những DN vẫn đang duy trì sản xuất cũng gặp rất nhiều khó khăn. Hiện Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ DN, nhưng phục hồi sản xuất sau thời gian kết thúc giãn cách xã hội vẫn là bài toán khó. Tại TP Cần Thơ hầu như số DN duy trì sản xuất không nhiều, khó khăn chồng chất khó khăn.

Chế biến cá tra xuất khẩu tại Công ty TNHH South Vina, Khu công nghiệp Trà Nóc.

Khó khăn chồng chất

Tiến sĩ Huỳnh Văn Tùng, Viện trưởng Viện Kinh tế - Xã hội TP Cần Thơ, cho biết: Phương án “3 tại chỗ”, vừa phòng chống dịch, vừa duy trì sản xuất, nhằm giúp DN không đứt gãy các chuỗi sản xuất cung ứng và duy trì công ăn việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi DN phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về phòng, chống dịch COVID-19. Ðây là điều không phải dễ dàng để thực hiện trong bối cảnh có quá nhiều khó khăn mà DN đang phải đối mặt, nhất là khó khăn về vận chuyển hàng hóa đông lạnh xuất khẩu đang được DN phản ánh trong những ngày qua; trong khi sản phẩm chế biến nông - thủy sản chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu của TP Cần Thơ.

Trong tháng 7 và 8-2021, thành phố thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ để thực hiện công tác phòng, chống dịch trên địa bàn. Vì vậy, nhiều nhóm ngành nghề bị tác động trực tiếp, hoạt động sản xuất đình trệ, lưu thông hàng hóa bị ùn tắc, phát sinh nhiều chi phí trong phòng, chống dịch bệnh… Hầu hết các cơ sở kinh doanh khách sạn, nhà nghỉ đều tạm ngưng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng; cơ sở sản xuất công nghiệp cũng ngưng sản xuất do không đáp ứng phương án “3 tại chỗ”, vừa cách ly vừa sản xuất. Theo Sở Công Thương TP Cần Thơ, trong 7 tháng đầu năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và doanh thu dịch vụ của DN giảm 3,35% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt trên 1,168 tỉ USD. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 7 giảm 0,14% so với tháng 6-2021. Riêng 7 tháng, chỉ số IIP tăng khoảng 7,6% so cùng kỳ năm trước, trong đó công nghiệp chế biến chế tạo tăng 7,85%.

Theo ông Hà Vũ Sơn, Giám đốc Sở Công Thương thành phố, hiện nay công tác chống dịch được ưu tiên hàng đầu. Thực tế, số DN hoạt động ngoài khu công nghiệp có trên 100 lao động do Sở quản lý hiện chỉ còn 6/38 DN. Số DN dưới 100 lao động do các quận, huyện quản lý cũng còn rất ít DN duy trì hoạt động. Còn DN trong khu công nghiệp hầu như đóng cửa gần 95% do không đảm bảo điều kiện “3 tại chỗ”, hoặc có DN cũng làm “3 tại chỗ” nhưng không duy trì được lâu, do phát sinh rất nhiều chi phí, đành đóng cửa. DN ngừng hoạt động sẽ ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế của thành phố, nhưng nếu để DN hoạt động mà không đảm bảo các điều kiện phòng, chống dịch thì cũng rất rủi ro. DN hiện đang rất khó khăn và chỉ có cách tiêm vaccine nhanh chóng cho tất cả lao động, mới mong sớm ổn định khi hết thời gian giãn cách.  

Có thể nói, việc tạm ngừng sản xuất là vấn đề khó khăn đối với DN, bởi DN sẽ đối mặt với các rủi ro về đơn hàng, khách hàng và thị trường trước nguy cơ mất thị trường. Song, theo giám đốc một DN chế biến cá tra xuất khẩu ở khu công nghiệp Trà Nóc, chi phí để thực hiện “3 tại chỗ” khá cao, DN đang rất khó khăn, với số lượng hơn 1.000 công nhân làm việc thì khó mà đầu tư thêm để đáp ứng phương án vừa cách ly, vừa sản xuất. Vấn đề khó nữa là vận chuyển nguyên liệu phục vụ chế biến, xuất khẩu thời điểm giãn cách cũng rất nhiêu khê, thêm chi phí xét nghiệm cho tài xế chuyên chở và các chi phí khác, rủi ro cũng cao khi di chuyển. Cũng vì nguyên nhân này mà đa phần DN sử dụng nhiều lao động đều lựa chọn tạm ngưng hoạt động hoặc chỉ hoạt động duy trì với vài trăm công nhân.

Cần kịp thời “cứu” doanh nghiệp

Theo Tiến sĩ Huỳnh Văn Tùng, để thực hiện tốt mô hình “3 tại chỗ”, thành phố chỉ nên cho phép DN triển khai ở những khu vực đã được kiểm soát tình hình dịch bệnh COVID-19 (vùng xanh). Ðồng thời tăng cường kiểm soát và hỗ trợ DN thực hiện tốt phòng, chống dịch và kịp thời xử lý các rủi ro phát sinh. Nhanh chóng triển khai và tạo các điều kiện thuận lợi nhất để DN tận dụng được các chính sách hỗ trợ cho DN và người lao động theo Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 1-7-2021 của Chính phủ. “Việc không kém phần thiết thực để hỗ trợ DN trong bối cảnh hiện nay là các sở, ngành thành phố cần đơn giản hóa các thủ tục hành chính đến mức thấp nhất. Có kế hoạch tuyên truyền sâu rộng để DN có thể tận dụng được các chính sách hỗ trợ và phần nào vượt qua khó khăn trong sản xuất, kinh doanh trước các thách thức từ COVID-19” - Tiến sĩ Tùng khẳng định.

Về vốn tín dụng cho DN, ông Trấn Quốc Hà, Giám đốc Ngân hàng Nhà nước, Chi nhánh TP Cần Thơ, cho biết: “Tất cả các ngân hàng đều thực hiện chỉ đạo của Thống đốc về giảm lãi suất cho vay đối với khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Tuy nhiên, do dịch bệnh, nên việc đi làm và khách hàng cũng khó đi lại, xác nhận các giấy tờ, thủ tục liên quan nên chi nhánh chưa thống kê đầy đủ số hỗ trợ cụ thể. Riêng 4 ngân hàng thương mại nhà nước đang quyết liệt thực hiện theo đồng thuận”. Theo ông Hà, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp trở lại, Chi nhánh đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn tiếp tục đẩy mạnh triển khai các giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho khách hàng theo Thông tư 01/2021/TT-NHNN ngày 13-3-2020 và Thông tư 03/2021/TT-NHNN ngày 2-4-2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2020/TT-NHNN của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Các TCTD thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ; miễn giảm lãi vay với mức giảm từ 0,5-1,5%; thực hiện cắt giảm chi phí, lợi nhuận tập trung cho việc giảm lãi suất cho vay và cho vay mới hỗ trợ cho người dân, DN bị ảnh hưởng bởi dịch. Ðồng thời, tiếp tục thực hiện miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán trực tuyến đáp ứng nhu cầu thanh toán, góp phần hỗ trợ người dân, DN.

Ðến cuối tháng 7-2021, các TCTD trên địa bàn đã thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi và giữ nguyên nhóm nợ với tổng giá trị nợ đã được cơ cấu và miễn, giảm lãi lũy kế từ ngày 13-3-2020 là 2.124,1 tỉ đồng, dư nợ thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi và giữ nguyên nhóm nợ đến 31-7-2021 đạt 771,5 tỉ đồng cho 706 khách hàng. Doanh số cho vay mới lũy kế từ ngày 23-1-2020 đến cuối tháng 7-2021 đạt 60.242 tỉ đồng, dư nợ cho vay mới đạt 19.730,1 tỉ đồng cho 7.110 khách hàng vay bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.

Theo các DN, bên cạnh các giải pháp về chính sách, tín dụng thì DN đang rất cần sự quan tâm của Chính phủ, ngành chức năng, địa phương trong việc “phủ” vaccine ngừa COVID-19 cho lực lượng lao động. Có như vậy, DN mới an tâm sản xuất, tái khởi động hoạt động DN, góp phần phát triển kinh tế địa phương.

Bài, ảnh: GIA BẢO