Nhẹ nhàng, bình dị nhưng gửi gắm những thông điệp ý nghĩa về cách sống, tình thân gia đình, lối xóm, xã hội… là những gì mà tác giả Dũng Trần mang đến cho người đọc qua tập truyện ngắn “Chuyện tình Thi Ða”. Sách do NXB Hồng Ðức phát hành năm 2024.

21 truyện ngắn trong tập truyện có đề tài và chất liệu rất đời, gần gũi trong cuộc sống thường ngày. Ðó có thể chỉ là một vụ va quẹt xe máy, là một chuyến xe taxi chở khách đi xa, là chuyện hiến đất làm đường giao thông nông thôn, chuyện gia đình xáo trộn vì đất đai hay trúng số, cùng nhiều câu chuyện tình yêu, hôn nhân, những vấn đề thường thấy trong cuộc sống… Nhưng với cách xây dựng câu chuyện gãy gọn, làm mới tình tiết, nhân vật, dẫn dắt lôi cuốn, tác giả khiến người đọc tò mò, háo hức đọc để biết cái kết. Và đa phần cái kết thường bất ngờ, đầy tính nhân văn.

Chẳng hạn, chuyện thừa kế nhà cửa và mảnh đất ruộng trong “Vợ chồng lão Hoạch” cuối cùng được giải quyết bằng cách vợ chồng ông Hoạch hiến đất để xây trường mẫu giáo và tiểu học. Hay truyện “Mùa chim di cư” và “Chuyện ở Cống Ðôi” có những thành phần bất hảo, những người sống ích kỷ vì lợi ích riêng mà không nghĩ đến hậu quả gây ra cho làng xóm. Ðến khi chính họ và người trong gia đình gặp nạn, bà con lối xóm bỏ qua chuyện cũ, cùng chung tay giúp đỡ gia đình họ qua cơn hoạn nạn. Lúc này, những người ấy mới thay đổi, khắc phục lỗi sai…

Có những sự việc nhìn vậy nhưng không phải vậy. Có những người lúc đầu tưởng chừng họ tốt hoặc xấu do biểu hiện bề ngoài nhưng đến cuối cùng, khi các tình tiết bất ngờ được hé lộ, mọi người phải nhìn sự việc, con người bằng đôi mắt khác. Ðiều đó được thể hiện rõ qua các truyện: “Chiếc hộp vàng”, “Chuyện lão Nhum”, “Cắm sừng”, “Gánh hàng rong”… Gây ấn tượng là truyện “Lính chữa cháy” đề cao một người lính cứu hỏa bị thương nặng vì cứu người trong đám cháy lớn, khiến người cha vợ tương lai hiểu lầm anh trước đó đã thay đổi cách nhìn và tự hào về anh.

“Chuyện tình Thi Ða” và “Săn ảnh” là 2 truyện đặc biệt khi lấy bối cảnh chiến tranh. Một là quân tình nguyện nước ta giúp nước bạn Campuchia chống chế độ diệt chủng Pol Pot và một là cuộc kháng chiến chống Mỹ của quân và dân ta. Hai cô gái trong truyện dù là người Khmer như Thi Ða hay người Việt như cô Tám thì ai cũng có tinh thần dũng cảm, hoạt động cách mạng và khát khao hạnh phúc. Chiến tranh đã khiến gia đình, tình yêu của họ bị chia cắt, thậm chí là hy sinh tính mạng. Nhưng họ vẫn luôn là những cô gái đẹp nhất, đáng quý nhất trong lòng người ở lại.

Ở một khía cạnh khác, tác giả mang lại tiếng cười dí dỏm, hài hước khi châm biếm thói hư danh. Ðôi lúc, cảnh báo về luật nhân quả cũng như cái giá phải trả nếu gây ra những tội lỗi hay việc làm sai trái trong các truyện: “Ðứa con rơi”, “Xóm trọ”, “Phi vụ tình”…

“Chuyện tình Thi Ða” là tập truyện ngắn thứ hai của tác giả Dũng Trần, sau tập truyện ngắn “Láng giềng” xuất bản năm 2018. Với giọng văn và cách viết đặc trưng, tác giả luôn gửi gắm những thông điệp ý nghĩa, hướng tới “chân - thiện – mỹ”.

CÁT ÐẰNG