Thống đốc Fukui rời nhiệm sở, để lại chiếc ghế trống ở BOJ. Ảnh: Reuters

Hôm qua 19-3, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) Toshihiko Fukui chính thức mãn nhiệm, nhưng chính phủ nước này vẫn bế tắc trong việc tìm người thay thế. Do phe đối lập, vốn đang kiểm soát Thượng viện, dùng quyền phủ quyết nên cả hai ứng viên được Thủ tướng Yasuo Fukuda đề cử là Toshiro Muto, Phó Thống đốc BOJ, và Koji Tanami, Giám đốc Ngân hàng hợp tác quốc tế Nhật Bản, không thể tiếp quản BOJ. Hai tân phó thống đốc được phe đối lập ủng hộ sẽ tạm thời điều hành BOJ cho đến khi có thống đốc mới.

Thủ tướng Fukuda khẳng định ông đã cố gắng chọn những ứng viên tốt nhất vì không thể để trống chiếc ghế cao nhất ở BOJ, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu căng thẳng như hiện nay. Tuy nhiên, đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) đối lập không nghĩ vậy. Họ cho rằng ông Muto có quan hệ gần gũi với đảng cầm quyền, vì vậy có thể làm mất tính độc lập của BOJ. Còn ông Tanami thì bị DPJ chê là thiếu kinh nghiệm về thị trường tài chính quốc tế. Chủ tịch DPJ Ichiro Ozawa cũng chỉ trích việc đệ trình ứng viên của chính phủ là “đợi nước tới chân mới nhảy”. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng thực chất DPJ muốn gây khó dễ cho đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền.

Việc BOJ không tìm được người đứng đầu trong khi đồng yen đang tăng mạnh so với USD đặt nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trước nhiều khó khăn. Đầu tuần này, đồng yen tăng lên mức cao nhất trong 13 năm qua, với chưa tới 96 yen đổi được 1USD. Nhật Bản đặc biệt nhạy cảm với tỷ giá hối đoái bởi nền kinh tế phụ thuộc mạnh vào xuất khẩu. Năm ngoái, kim ngạch xuất khẩu đóng góp hơn 50% vào mức tăng trưởng 2,1% của nước này. Tháng 1-2008, kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản tăng 7,7% nhờ nhu cầu xe hơi và thép tăng mạnh tại thị trường Trung Quốc và Nga. Tuy nhiên, các nhà đầu tư lo ngại một số tập đoàn lớn như Toyota, Sony, Matsushita... có thể sụt giảm doanh thu do đồng yen tăng giá. Chẳng hạn như đối với Toyota, lợi nhuận năm nay của họ sẽ giảm hơn 3,5 tỉ USD nếu tỷ giá giữa đồng yen với USD tiếp tục duy trì như hiện nay. Lãi suất ở Nhật Bản hiện là 0,5%, thấp nhất trong số các nền kinh tế lớn trên thế giới, nhưng nước này dự định sẽ cắt giảm xuống chỉ còn 0,25% vào tháng tới để hỗ trợ nền kinh tế.

Việc không bổ nhiệm được thống đốc BOJ càng khiến sự tín nhiệm đối với Thủ tướng Fukuda sụt giảm nghiêm trọng. Khảo sát của mới nhất của báo Yomuri cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông Fukuda chỉ còn 33,9%, mức thấp nhất kể từ khi ông lên nắm quyền tháng 9 năm ngoái. Trong khi đó, việc ngăn cản bổ nhiệm thống đốc mới của DPJ cũng làm đảng này sụt giảm sự ủng hộ. Gần 60% người được hỏi không đồng tình với phương pháp của DPJ.

• N.MINH

(Theo BW, Washingtonpost, Yumiuri, AFP)