Hệ thống phòng không laser Iron Beam (Tia sắt) sẽ giảm bớt mối đe dọa từ tên lửa tầm ngắn và máy bay không người lái (UAV), đồng thời củng cố nỗ lực lâu dài của Israel là hướng tới tự chủ quốc phòng, mở rộng cơ hội hợp tác sản xuất và xuất khẩu vũ khí.

Chi phí đánh chặn thấp

Bộ Quốc phòng Israel cùng các nhà thầu quân sự chính là Elbit Systems và Rafael Defense Industries xác nhận những khẩu đội đầu tiên ​​của Iron Beam sẽ được chuyển giao cho Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) vào ngày 30-12. Iron Beam dự kiến được đưa vào sử dụng thực tế lần đầu tiên trong năm 2026 và khi đó, Israel sẽ trở thành quốc gia đầu tiên sở hữu hệ thống phòng không laser sẵn sàng chiến đấu.

Theo nhà thầu Rafael, Iron Beam cung cấp kho đạn không giới hạn (nhờ sử dụng điện) với chi phí đánh chặn gần như bằng không và thiệt hại phụ tối thiểu. Những đặc điểm này giúp phân biệt Iron Beam với các tên lửa đánh chặn sử dụng động năng truyền thống.

Iron Beam có khả năng bắn hạ tên lửa, đạn pháo, đạn cối (gọi chung là các mối đe dọa RAM) và UAV đang bay tới ở khoảng cách tối đa 10km với chi phí chỉ 2USD cho mỗi tia laser đánh chặn. Ngược lại, mỗi tên lửa đánh chặn thông thường có giá từ 100.000 đến 1 triệu USD.

Hệ thống Iron Beam của Israel. Ảnh: Reuters

Dù bay rất nhanh, các tên lửa đánh chặn vẫn cần thời gian. Trong khi đó, tia laser của Iron Beam di chuyển với tốc độ ánh sáng, xấp xỉ 300.000km/giây. Bộ Quốc phòng Israel cho biết hệ thống công suất 100kW này đã đánh chặn thành công RAM và UAV trong các cuộc thử nghiệm, chứng minh khả năng tiêu diệt mục tiêu với độ chính xác cao trong vài mili giây.

Một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với Israel là UAV Shahed của Iran với nhiều phiên bản khác nhau. Do có thân được làm bằng sợi carbon, phiên bản Shahed 136 rất khó bị theo dõi trên radar và động cơ điện cho phép nó bay im lặng trong phạm vi lên đến 2.000km.

Trong khi đó, Shahed 149 có thể mang theo 13 quả bom, còn Shahed 191 được trang bị 2 tên lửa. Cả 2 phiên bản này đều có khả năng phá hủy cơ sở hạ tầng dân sự.

Binh sĩ Israel ở khu vực phía Bắc đất nước (giáp với Lebanon) đã chật vật trong việc ngăn chặn mối đe dọa từ UAV. Các tên lửa của lực lượng Hezbollah ở miền Nam Lebanon chỉ mất chưa đầy 1 phút để đến khu vực biên giới này. Do vậy, các hệ thống Iron Beam đầu tiên sẽ được triển khai tại phía Bắc Israel.

Bổ sung cho kiến ​​trúc phòng không đa tầng

Iron Beam không nhằm mục đích thay thế, mà để bổ sung cho kiến ​​trúc phòng không đa tầng hiện có của Israel, bao gồm các hệ thống Iron Dome (Vòm sắt), David’s Sling hay Arrow 2 và 3.

Mặc dù tỷ lệ đánh chặn tên lửa tầm trung và tầm xa của các hệ thống hiện hành đạt 90-95%, nhưng hiệu suất diệt UAV và các phương tiện bay tương tự của chúng lại thấp, chỉ khoảng 50%. Vai trò của Iron Beam là giảm áp lực cho 4 hệ thống kia, hạ thấp chi phí và xử lý các cuộc tập kích tầm ngắn với số lượng lớn. Khả năng tái định hướng nhanh chóng cho phép Iron Beam đối phó với các đàn UAV - chiến thuật ngày càng phổ biến trong các cuộc xung đột hiện đại. Tính năng này mang lại cho hệ thống lợi thế rõ rệt trong các tình huống xử lý nhiều vụ xâm nhập trên không cùng lúc. Do vậy, Iron Beam trở thành một lớp chắn mới quan trọng trong kiến ​​trúc phòng thủ đang phát triển của Israel.

Israel cũng sở hữu các hệ thống phòng không Patriot và THAAD do Mỹ cung cấp, tạo thêm một lớp bảo vệ trước các máy bay và một số mối đe dọa từ tên lửa.

Với việc gia cố kiến ​​trúc phòng không bằng Iron Beam, Israel đang chuẩn bị cho khả năng tái diễn xung đột với Iran và các lực lượng ủy nhiệm Hezbollah, Houthi trong năm 2026. Động thái này cũng phản ánh sự chuyển dịch chiến lược rộng hơn, hướng tới sự tự chủ quốc phòng lớn hơn khi Israel tìm cách tăng phụ thuộc vào các hệ thống nội địa và giảm nhập khẩu các linh kiện chính và vũ khí hoàn chỉnh.

HẠNH NGUYÊN (Theo Fox News, Rane Network)