Cuối tháng 9 vừa qua, Bệnh viện Ung bướu (BVUB) TP Cần Thơ phối hợp Bệnh viện Đa khoa huyện Vĩnh Thạnh tổ chức khám sàng lọc, phát hiện sớm ung thư (UT) vú, UT cổ tử cung và UT khoang miệng cho người dân ở huyện Vĩnh Thạnh. Người đến khám đông gấp đôi dự kiến, cho thấy người dân ngày càng có ý thức tầm soát bệnh.

Nâng cao nhận thức người dân

Hơn 30 cán bộ, nhân viên BVUB TP Cần Thơ tham gia khám sàng lọc. Các thầy thuốc nhiều kinh nghiệm, nhiệt tình khám và tư vấn cho người dân. Bên cạnh đó, Bệnh viện Đa khoa huyện Vĩnh Thạnh cũng bố trí khu vực đón tiếp rộng rãi, khang trang, trang thiết bị đáp ứng được số lượng đông đảo người dân đến khám cũng như chất lượng khám tầm soát.

Bác sĩ Trần Thanh Phong, Trưởng khoa Điều trị tia xạ, BVUB TP Cần Thơ siêu âm cho người dân.

Các bác sĩ đã khám cho 930 lượt người dân. Trong đó, tầm soát UT khoang miệng 300 lượt, tầm soát UT vú 250 lượt và tầm soát UT cổ tử cung 380 lượt. Các trường hợp khám vú có nghi ngờ tổn thương sẽ được siêu âm vú để chẩn đoán sơ bộ; riêng về tầm soát UT cổ tử cung, 100% phụ nữ được phết cổ tử cung để xét nghiệm tế bào học (pap smear). Đây là hoạt động trong khuôn khổ “Chương trình mục tiêu y tế dân số giai đoạn 2016-2020”, nhằm phát hiện sớm các bệnh UT nói trên và nâng cao nhận thức của người dân trong việc khám phát hiện, điều trị sớm.

Hai mẹ con chị Lê Thị Bích Vân, ấp Đất Mới, xã Thạnh Mỹ, cùng đi khám. Hai mẹ con đều bị bướu cổ nên khi ở xã phát thơ mời đã tranh thủ sắp xếp việc nhà đi khám. Chị Bích Vân cho biết: Hai mẹ con điều trị bướu cổ ở BVUB TP Cần Thơ lâu rồi. Lần này có đoàn xuống thì đi tái khám cho đỡ tốn tiền xe. Phụ nữ ở nông thôn, quanh năm lo chăn nuôi, trồng trọt kiếm miếng ăn, việc đi khám tầm soát UT rất xa lạ. Nghe bác sĩ có khám tầm soát UT vú, cổ tử cung nên khám luôn.  Đây là lần đầu hai mẹ con khám tầm soát 3 loại UT này. Kết quả đều bình thường nên hai mẹ con rất vui. Khám xong, còn được tặng sữa, nước rửa phụ khoa.

Chú Lê Văn Sớm, ấp Vĩnh Lân, xã Vĩnh Trinh, hút thuốc lá đã 40 năm nay, chú sử dụng răng giả, nên khi nghe có khám sàng lọc UT khoang miệng, chú liền đi khám ngay. Chú Lê Văn Sớm cho biết: “Bác sĩ khám nói khoang miệng bình thường, nhưng khuyên tôi nên bỏ hút thuốc lá”.

Phát hiện sớm, trị lành

Theo bác sĩ Huỳnh Minh Thiện, Trưởng Phòng Kế hoạch, BVUB TP Cần Thơ, tùy vào kết quả khám, BV sẽ lọc bệnh nhân ra nhiều danh sách: Danh sách nguy cơ cao, danh sách nghi ngờ UT hoặc UT. Nếu bệnh nhân có chẩn đoán nghi ngờ UT hoặc UT, BVUB liên hệ địa phương làm thủ tục chuyển bệnh nhân đến BVUB TP Cần Thơ chẩn đoán xác định, điều trị. Nhóm thứ hai là nhóm nguy cơ cao, với cổ tử cung, chẳng hạn viêm cổ tử cung kéo dài, polip… có nguy cơ diễn tiến UT cổ tử cung, bác sĩ tư vấn lịch tầm soát, làm pap smear hàng năm, khám phụ khoa. Tầm soát này, y tế cơ sở làm được, BVUB sẽ bàn giao danh sách cho Bệnh viện Đa khoa huyện Vĩnh Thạnh theo dõi.

Với vú, nếu bệnh nhân nguy cơ cao, trên 40 tuổi, chưa tầm soát thì khuyến cáo làm thêm nhũ ảnh tầm soát. Nếu các chị có tổn thương u (theo dõi lành tính), đưa vào danh sách theo dõi 6 tháng, 1 năm. Nếu thay đổi kích thước, phải làm thêm các xét nghiệm chẩn đoán.

Với UT khoang miệng, qua khám, hình ảnh tổn thương thường khá rõ. Nếu nghi ngờ, chuyển về BVUB TP Cần Thơ điều trị. Nếu chỉ có tổn thương viêm nha chu, hàm răng giả không đúng, bác sĩ tư vấn bệnh nhân điều trị bệnh lý răng miệng. Người dân có ăn trầu, nhai thuốc lá... thì được tư vấn ngưng yếu tố nguy cơ UT khoang miệng.

Khoang miệng bình thường rất trơn láng, loét, sùi là bất thường cần đến bác sĩ khám. UT khoang miệng thường phát hiện muộn do người dân phát hiện tổn thương trong miệng nhưng nghĩ là viêm họng, viêm amidan, viêm nướu, viêm nha chu... tự ý ra nhà thuốc mua thuốc uống. Khi sùi, loét kéo dài, u to, mới đi khám. Khi phát hiện sớm, ở giai đoạn I (khu trú ở niêm mạc), có thể chỉ cần phẫu thuật là khỏi bệnh. Ở giai đoạn II, lan đến các cơ quan khác thì điều trị rất khó khăn, kết hợp phẫu thuật, xạ trị bổ túc; nếu u lan rộng, hóa xạ trị đồng thời.

Qua khám, với UT vú, không có ca nghi ngờ; UT khoang miệng có 2 trường hợp tổn thương nghi ngờ; UT cổ tử cung, 2 trường hợp nghi ngờ. BVUB đã liên hệ địa phương chuyển bảo hiểm y tế về BVUB TP Cần Thơ để làm thêm chẩn đoán chuyên sâu.

Ngoài ra, qua khám tỷ lệ viêm cổ tử cung khá cao, chiếm từ 15-20%. Viêm cổ tử cung sâu là yếu tố nguy cơ UT cổ tử cung. Khi viêm kéo dài, cơ hội cho vi-rút HPV xâm nhập màng đáy cổ tử cung, nguy cơ gây UT. BVUB TP Cần Thơ cũng khuyến cáo địa phương tăng cường truyền thông tầm soát UT cổ tử cung. 

BVUB TP Cần Thơ chọn tầm soát 3 loại UT nói trên cho người dân vì 3 loại UT này nếu được phát hiện sớm thì khả năng điều trị khỏi sẽ cao. Đây cũng là 3 loại UT thường gặp và phương tiện tầm soát tương đối rẻ tiền, y tế cơ sở cũng làm được. Đợt khám này, tất cả bác sĩ ở Bệnh viện Đa khoa huyện Vĩnh Thạnh cùng tham gia khám để cập nhật thêm kiến thức tầm soát.

Bài, ảnh: H.Hoa