Vườn bưởi Năm Roi ở xã Mỹ Hòa, huyện Bình Minh, Vĩnh Long.

Ông Trần Văn Sang, Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) sản xuất và tiêu thụ bưởi Năm Roi Mỹ Hòa, huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long, cho biết: “Sau khi đã thỏa thuận với các đối tác ở TP Hồ Chí Minh, HTX sẽ xuất khẩu 70 container, tương đương trên 1.000 tấn bưởi sang thị trường châu Âu trong năm 2009 này”...

Năm 2009 và những năm về sau

Hiện HTX có 7 xã viên, vốn điều lệ trên 600 triệu đồng cùng 26 hộ nông dân khác với 24 ha bưởi Năm Roi đang sản xuất theo chương trình và đã được cấp chứng chỉ Global GAP vào năm 2008. Nhờ chứng chỉ này, trong năm qua, HTX đã xuất được 18 container bưởi Năm Roi sang thị trường Hà Lan với giá 10.500 đồng/kg, gấp 2 lần giá tiêu thụ nội địa. HTX cũng có hợp đồng bán bưởi cho Metro Cash & Carry trên 34 tấn, các siêu thị ở Hà Nội trên 18 tấn.

Ông Trần Văn Sang, Chủ nhiệm HTX, cho biết: Năm 2009, HTX đã ký được hợp đồng xuất 70 container, trên 1.000 tấn bưởi sang thị trường Hà Lan và Bỉ với giá 8.700 đồng/kg. Ngoài ra, vào khoảng tháng 4, HTX dự kiến sẽ xuất một đợt hàng sang thị trường Trung Đông; đồng thời đã thỏa thuận được bước đầu với đối tác để chào hàng sang thị trường Mỹ...

Với thị trường mở rộng này, đầu ra của bưởi Năm Roi Mỹ Hòa sẽ đa dạng hơn. Thị trường châu Âu chuộng loại bưởi từ 900gr – 1,7kg, thị trường Mỹ thích loại 800gr – 1,3kg, trong khi thị trường Trung Đông chỉ cần loại từ 600 – 800 gr. Điều này có nghĩa, HTX giải quyết được tình trạng chỉ xuất hàng loại I, còn lại quá nhiều hàng dạt phải tiêu thụ nội địa như trước đây.

Ông Trần Văn Sang cho biết thêm: Đầu ra của trái bưởi Năm Roi Mỹ Hòa còn rất lớn. Năm 2010, khách hàng yêu cầu khoảng 150 container cho các thị trường nói trên. Với trên 1.000 ha bưởi Năm Roi ở Mỹ Hòa và hàng ngàn ha ở những vùng phụ cận HTX thừa sức đáp ứng những đơn hàng nói trên. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất hiện nay HTX lo ngại là vốn, kỹ thuật và tập quán canh tác của nông dân...

Để bưởi Năm Roi Mỹ Hòa đi xa hơn

Theo ông Trần Văn Sang, Chủ nhiệm HTX, để trái bưởi Năm Roi Mỹ Hòa xuất ngoại là cả một quá trình dài. Vườn bưởi phải có địa chỉ rõ ràng, người trồng bưởi phải đảm bảo là giống bưởi Năm Roi Mỹ Hòa, phải tham gia chương trình Global GAP hoặc thực hiện nghiêm ngặt chương trình IPM nhưng phải có qua tập huấn chương trình Global GAP. HTX cùng chủ vườn quản lý rất chặt vườn bưởi từ khi ra hoa, thụ phấn, bón phân, tưới nước, phun thuốc... và phải có sổ sách theo dõi theo quy định. Trái bưởi thu hoạch phải không có mầm bệnh, mẫu mã đẹp; không có đốm đen, có sâu “vẽ bùa”, méo mó... Để an toàn cho người tiêu dùng, tất cả các loại thuốc bảo vệ thực vật phải là những loại thuốc vi sinh, cách ly đúng ngày trước khi thu hái. Nếu “sơ sẩy” chỉ cần một vài lô, thùng hàng không đạt yêu cần về chất lượng là khách hàng trả lại cả container, coi như phá sản. Ngoài ra, bưởi Năm Roi xuất khẩu phải được thu hái tại vườn chứ không mua trôi nổi. Sau khi nhập kho, trái bưởi phải qua được phân loại rất kỹ. Sau đó, trái bưởi được cho rửa qua nước lạnh, xử lý hóa chất diệt mầm bệnh, sấy khô, dán tem bưởi Năm Roi Mỹ Hòa, bao lưới, đóng thùng, dán mã số truy nguyên nguồn gốc...

Sản xuất bưởi Năm Roi theo những tiêu chuẩn vừa nêu sản phẩm sẽ có chất lượng cao, an toàn vệ sinh thực phẩm, đầu ra được đảm bảo. Nhưng vốn đầu tư cao hơn sản xuất thường nên nông dân còn ngán ngại. Ông Phạm Văn Thưởng, ấp Mỹ Thới I, xã Mỹ Hòa có trên 11 công bưởi đang sản xuất theo chương trình Global GAP, cho biết: Lượng phân bón, số lần phun xịt thuốc bảo vệ thực vật như nhau nhưng giá các loại phân vi sinh, theo tiêu chuẩn cho phép cao gấp đôi so với các loại thông thường. Làm bưởi xuất khẩu số lượng đạt khoảng 20%, còn lại tiêu thụ nội địa do trái bị sâu bệnh, mẫu mã không đạt. Cho nên lúc thị trường nội địa có giá thì lợi nhuận như nhau, chỉ khi thị trường trong nước ế ẩm thì mới thật sự hấp dẫn.

Hiện ông Thưởng đang thử nghiệm quy trình bao trái, giảm thiểu được lượng thuốc và số lần phun thuốc bảo vệ thực vật theo khuyến cáo của Viện Nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam. Thực nghiệm quy trình này, dù chưa đến ngày thu hoạch nhưng trái bưởi tròn trịa, không có dấu tích, đóng phấn, có khả năng bưởi đạt tiêu chuẩn xuất khẩu trên 90%.

Ông Trần Văn Sang tính toán vốn xuất 70 container bưởi Năm Roi trong năm nay khoảng 10 tỉ đồng, số tiền quá lớn so khả năng của HTX. Nếu đáp ứng đủ nguồn vốn, HTX sẽ hợp đồng bao tiêu với nông dân, thuê chuyên gia của hãng sản xuất thuốc bảo vệ thực vật, thuê kỹ sư trồng trọt hướng dẫn nông dân, tổ chức lực lượng phun thuốc định kỳ, tổ chức đội thu hoạch, phân loại chuyên nghiệp và tiến tới việc bao trái cho tất cả vườn có hợp đồng bao tiêu... Tuy nhiên, theo ông Sang, hiện nay HTX khó tiếp cận các nguồn vốn, cũng như các khoản cho vay ưu đãi. Vì thế, rất cần sự hỗ trợ từ các ngành các cấp. Giải quyết được vấn đề này cũng chính là giải quyết đầu ra bền vững, lâu dài cho nông dân, giúp trái bưởi Năm Roi Mỹ Hòa càng ngày càng đi xa hơn ra thị trường thế giới.

Nguyễn San