Tháng 7 Âm lịch hàng năm, nhiều người lựa chọn ăn chay để báo đáp công ơn sinh thành và dưỡng dục của cha mẹ trong tháng Vu Lan. Ngoài ra, ngày càng nhiều người chọn thực phẩm chay nhằm mục đích ăn kiêng, thanh lọc cơ thể, thay đổi khẩu vị… Nắm bắt được tâm lý nêu trên, thị trường thực phẩm chay ngày một đa dạng, phong phú từ chợ đến cửa hàng, siêu thị.

Thị trường thực phẩm chay mùa lễ Vu Lan nhộn nhịp ngay từ những ngày cuối tháng 6 âm lịch. Tại các chợ, cửa hàng, siêu thị, các loại thực phẩm chay được bày bán khá đa dạng về chủng loại. Ở các chợ, đầu tiên, phải kể đến các loại rau, củ quả và chế biến thực phẩm chay; trong đó, phổ biến và được ưa chuộng nhất là các loại trái cây, nấm, rau củ quả, như: cà rốt, su su, đậu que… Bên cạnh đó, các loại thực phẩm chay thông thường, như: tàu hủ trắng hay chiên, chả đòn, mì căn; các loại bò viên chay, sườn non chay, gà chay, heo lát, tôm chay, bò lát chay... cũng được nhiều người lựa chọn. Thực phẩm chay đóng gói, chế biến sẵn tại các điểm kinh doanh cũng không kém phần phong phú. Chị Ngọc Thu, cửa hàng tạp hóa chợ Hưng Lợi, quận Ninh Kiều, cho biết: "Thực phẩm chay chế biến sẵn có nhiều vị, món mặn có gì, món chay có nấy! Tuy nhiên, nguyên liệu những loại thực phẩm này hoàn toàn từ rau, củ quả tự nhiên kết hợp với các loại hương liệu tạo màu, tạo mùi nên rất hấp dẫn và dễ dàng chế biến món ăn chay. Giá các loại thực phẩm này cũng khá bình dân, chỉ từ 10.000-30.000 đồng/gói 100gram. Người tiêu dùng chỉ cần mua về là có thể chế biến được đủ các món từ xào, nấu canh, lẩu… tùy theo khẩu vị, sở thích".

Các loại rau củ quả được người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn chế biến các món ăn chay.

Ngoài các cửa hàng chuyên kinh doanh thực phẩm chay với đầy đủ các loại thực phẩm, gia vị chế biến món chay, thực phẩm chay được bày bán tại hầu hết các siêu thị giúp người tiêu dùng có thêm nhiều địa điểm lựa chọn. Trên kệ của các siêu thị, các loại thực phẩm chay đa dạng từ các món ăn đóng hộp, đông lạnh, hàng khô đóng gói hoặc đã qua sơ chế. Các loại thực phẩm tươi, như: nấm linh chi, nấm đông cô, nấm kim châm, nấm hương, rau, củ quả tươi hay các loại dưa chua… được xem là một trong những nguyên liệu không thể thiếu trong việc chế biến món canh, súp hay lẩu, góp phần bảo đảm hương vị cho món ăn chay. Một số loại thực phẩm chay sơ chế, như: tàu hủ, mì căn, tàu hỷ ky… được muối sả ớt giúp bà nội trợ có thêm món ngon cho bữa ăn hằng ngày. Tại các siêu thị, phải kể đến các loại thực phẩm chay đóng gói tiện dụng và kinh tế, tiết kiệm thời gian chế biến... Các món chay có hương vị gần gũi với các món ăn cơm hàng ngày, như: cà ri dê, gà, cá viên chiên, cá kèo kho sả ớt, lẩu mắm, mắm cá thu, cá lóc kho, thịt kho trứng, sườn ram… Một số thực phẩm chay đóng hộp, như: cà-ri gà, thịt hầm măng, nấm, gà nấu tiêu, bò hầm… giá từ 15.000-35.000 đồng/hộp. Ngoài ra còn các loại thực phẩm chay ăn liền đa dạng về chủng loại và hương vị, như: bún, phở, súp rong biển, xúc xích thịt, khô bò, cá cơm , chà bông, thịt gà xé… cũng là lựa chọn của nhiều bà nội trợ. Các loại gói gia vị, như: bột canh gà, bột xá xíu, bột canh nấm bào ngư, hạt nêm bún bò huế, bún riêu, bột canh heo, hạt nêm cà-ri, hạt nêm gà, hạt nêm heo,… giúp các bà nội trợ thoải mái sáng tạo, tạo nên hương vị đặc trưng cho các món ăn chay. Tại hầu hết các siêu thị còn có nhiều loại xốt có thể dùng chế biến món chay khá tiện như: xốt cà chua phô mai cho món mì spaghetti, xốt salad trộn rau củ, xốt món nướng tẩm thịt đậu nành…; giá trên dưới 10.000đồng/gói 100gram. Để phong phú hơn cho các bữa ăn chay trong gia đình, nhiều doanh nghiệp chế biến thực phẩm chay Việt Nam cho ra thị trường các loại sản phẩm tạo hình dáng các loại gia cầm, các loại cá để làm cho bữa ăn thêm ngon mắt, như: heo sữa quay, cá tai tượng, cá điêu hồng, cá chép, gà tẩm thuốc bắc dùng để tiềm… giá trên dưới 50.000 đồng/con (gói).

Bên cạnh thực phẩm bán sẵn tại các chợ, cửa hàng, siêu thị, người ăn chay có thể mua các loại thức ăn chay nấu sẵn tại các quán ăn. Hiện, các quán ăn chay xuất hiện ngày càng nhiều trong nội ô thành phố, chẳng hạn một số tuyến đường, như: Đề Thám, 3 Tháng 2, 30 Tháng 4, Nguyễn Văn Cừ… Các quán ăn chay có đầy đủ các món ăn kho, xào, nướng, canh, gỏi… phục vụ cơm dĩa hoặc cơm phần ăn tại quán hoặc mua mang về. Ngoài món chủ yếu là cơm, các quán ăn chay này còn có các món ăn, như: hủ tiếu, phở, bún riêu, bún xào, miến… giá 15.000 đồng/tô hay các món lẩu, như: lẩu Thái, lẩu tiêu, lẩu mắm, lẩu nấm… giá từ 80.000 đồng/phần. Kèm theo các món ăn chính, các quán chay còn có thêm các loại bánh ngọt, bánh bò, bánh bao, bánh pía, cơm cháy, nem, chả… để phục vụ nhu cầu khách hàng.

Chị Nguyễn Thị Phương Vy, ở đường Nguyễn Văn Cừ, quận Ninh Kiều, cho biết: "Gia đình thường ăn chay vào tháng Giêng và tháng 7 âm lịch hằng năm. Do vậy, tôi thường xuyên tự nấu đồ ăn chay ở nhà, tự chọn nguyên liệu để đảm bảo chất lượng và hợp khẩu vị cho bữa ăn. Đồ chay hiện nay được bán rất nhiều từ chợ đến siêu thị, cửa hàng trong thành phố nên dễ dàng mua sắm. Thậm chí, tại một số nơi chỉ cần nói tên món ăn, cửa hàng sẽ tư vấn và chọn những nguyên liệu phù hợp, tiện lợi cho người mua".

Theo ý kiến của một số nhà dinh dưỡng, một bữa ăn chay khoa học, ngoài việc chọn mua những loại thực phẩm tươi ngon, có chất lượng, các bà nội trợ cần phải chọn mua thức ăn đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng nhất. Do vậy, cần quan tâm phối hợp nhiều loại thực phẩm chay với nhau trong mỗi khẩu phần ăn vừa giúp ngon miệng vừa đủ thành phần dinh dưỡng. Ngoài ra, để đảm bảo an toàn thực phẩm, người tiêu dùng cần chú ý tới nguồn gốc sản phẩm, tem nhãn phụ, hạn sử dụng và màu sắc sản phẩm… lựa chọn những điểm bán hàng uy tín để có bữa ăn an toàn, chất lượng.

Bài, ảnh: T. TRINH