Quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria trở nên hết sức căng thẳng khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan hôm 27-12 gọi người đồng cấp Syria Bashar al-Assad là “khủng bố”, đồng thời tuyên bố các nỗ lực của Ankara nhằm mang lại hòa bình cho Damascus sẽ không thể tiếp tục.

Tổng thống Erdogan phát biểu tại cuộc họp báo hôm 27-12. Ảnh: Reuters

“Ông Assad chắc chắn là một kẻ khủng bố chuyên tiến hành khủng bố nhà nước. Việc tiếp tục hợp tác với ông Assad là bất khả thi. Làm sao chúng ta có thể hợp tác với một Tổng thống Syria đã sát hại gần một triệu dân thường của ông ta?” – Ông Erdogan phát biểu trong cuộc họp báo có sự tham gia của Tổng thống Tunisia Beji Caid Essebsi ở Thủ đô Tunis.

Theo Reuters, Bộ Ngoại giao Syria đã nhanh chóng đáp trả bằng cách tố ông Erdogan “hỗ trợ vô hạn” cho các nhóm khủng bố chống lại Tổng thống Assad trong cuộc nội chiến ở Syria.

Tuyên bố của lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Assad có vẻ tự tin hơn bao giờ hết khi cho rằng ông đã giành chiến thắng trong cuộc chiến tại Syria và vẫn sẽ là nhà lãnh đạo của quốc gia Trung Đông này trong tương lai gần.

Trước khi nổ ra cuộc nổi dậy “Mùa xuân A-rập” năm 2011, quan hệ giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ,  hai nước láng giềng có biên giới chung trải dài hơn 500 dặm, có thể nói là “nồng ấm”. Tuy nhiên, chỉ 6 tháng sau khi Syria rơi vào cuộc nội chiến, Tổng thống Erdogan đã tuyệt giao với Tổng thống Assad, đồng thời yêu cầu ông này từ chức. Ông Erdogan sau đó đã hỗ trợ cho các nhóm nổi dậy ở Syria, thậm chí còn cho phép các chiến binh nước ngoài của tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) cũng như các nhóm cực đoan khác vào Syria qua ngõ Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, cuộc nội chiến ở Syria đã ảnh hưởng lớn đến Thổ Nhĩ Kỳ khi hàng triệu người tị nạn Syria trốn sang Thổ Nhĩ Kỳ, giữa lúc nước này phải hứng chịu những cuộc tấn công đẫm máu từ IS hoặc các nhóm nổi dậy người Kurd.

Và lúc Nga bắt đầu chiến dịch không kích tại Syria vào năm 2015, Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn hạ chiến đấu cơ của Nga, khiến Mát-xcơ-va áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Ankara. Nhưng sau khi lực lượng không quân Nga làm suy yếu phe nổi dậy Syria, Thổ Nhĩ Kỳ lại bắt tay với Nga tấn công các cứ điểm IS ở miền Bắc Syria, nơi mà Thổ Nhĩ Kỳ có thể ngăn chặn sự mở rộng của các tay súng người Kurd mà Ankara xem là đồng minh của Đảng Công nhân người Kurd (PKK), vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ tố đang thành lập một “hành lang khủng bố” tại khu vực biên giới phía Nam nước này.

Dù có những điểm khác biệt với Nga và Iran nhưng Thổ Nhĩ Kỳ thời gian qua đã hợp tác với hai cường quốc này nhằm tìm ra giải pháp chính trị đối với vấn đề Syria. Ngoài ra, Ankara, Mát-xcơ-va và Tehran cũng đã nhất trí thiết lập và giám sát một “khu vực chống leo thang xung đột” nhằm làm giảm bớt các cuộc đụng độ giữa các phần tử nổi dậy và lực lượng Chính phủ Syria tại tỉnh Idlib.

TRÍ VĂN