Một trong những bức ảnh chụp địa điểm al-Kibar do tình báo Mỹ cung cấp. Ảnh: AFP

Nhóm thanh sát viên hạt nhân của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) do Phó Tổng Giám đốc Olli Heinonen dẫn đầu đang tiến hành kiểm tra một địa điểm bị tình nghi là cơ sở hạt nhân ở sa mạc phía Bắc Syrie. Đây cũng là khu vực bị máy bay Israel ném bom hồi tháng 9 năm ngoái. Damas nói rằng địa điểm này chỉ là một căn cứ quân sự.

Trước cuộc điều tra, các thanh sát viên quốc tế có trong tay nhiều tấm hình do Washington cung cấp cho thấy các chuyên gia CHDCND Triều Tiên từng làm việc bên trong một công trình ở al-Kibar, được cho là giống với lò phản ứng hạt nhân Yongbyon của Triều Tiên. Chính quyền Mỹ hy vọng rằng các thanh sát viên sẽ tìm được bằng chứng củng cố thông tin tình báo nói rằng công trình bị Israel ném bom là nhà máy sản xuất plutonium dùng để chế tạo bom nguyên tử. Nếu được chứng thực, chuyến đi này của các thanh sát viên IAEA có thể khởi đầu cho một cuộc điều tra lớn nhằm vào không chỉ Syrie và Triều Tiên mà cả Iran, bởi người ta nghi ngờ cơ sở ở al-Kibar thực chất là của Iran đặt nhờ trên đất Syrie.

Tuần báo Der Spiegel (Đức) ngày 22-6 dẫn báo cáo của Mật vụ Đức cho biết Damas và Bình Nhưỡng đang giúp Tehran phát triển chương trình hạt nhân thông qua việc xây dựng cơ sở hạt nhân ở al-Kibar. Báo này cho rằng Triều Tiên hỗ trợ các nhà khoa học Iran phát triển chương trình hạt nhân và al-Kibar là địa điểm tạm thời để Iran phát triển bom hạt nhân cho đến khi nước này có đủ khả năng thực hiện trên lãnh thổ của họ. Thỏa thuận trên đạt được trong chuyến thăm Syrie của Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad hồi năm 2006. Der Spiegel còn khẳng định Syrie, Triều Tiên và Iran cũng dự tính sẽ hợp tác sản xuất vũ khí hóa học... Những thông tin “động trời” này đến nay chưa được kiểm chứng.

Theo Mark Fitzpatrick, chuyên gia hạt nhân tại Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế ở Luân Đôn, không nên mong đợi gì nhiều từ chuyến đi này của các thanh sát viên IAEA. Đống đổ nát ở al-Kibar đã nhanh chóng được san bằng sau vụ tấn công của Israel năm ngoái, do đó khó có thể tìm được chứng cứ về chương trình hạt nhân của Syrie (nếu có) vào thời điểm hiện nay. Trong khi đó, trả lời phỏng vấn của hãng truyền hình A-rập Al-Arabiya mới đây, Tổng Giám đốc IAEA Mohamed ElBaradei cho rằng không có bằng chứng cho thấy Syrie có đủ khả năng thực hiện một chương trình hạt nhân lớn.

Trước nay, Syrie luôn phủ nhận việc họ có bất cứ chương trình vũ khí hạt nhân hoặc thỏa thuận hạt nhân nào với Triều Tiên, và khẳng định nước này luôn tuân thủ các yêu cầu đối với một thành viên của Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).

N.MINH (Theo BBC, AFP, AP)