Sau khi lần đầu tiên điều đội hình máy bay ném bom qua Biển Đông, Trung Quốc tiếp tục triển khai tàu cảnh sát biển đến gần các đảo tranh chấp ở Biển Hoa Đông.

Phát biểu của Thủ tướng Nhật Takaichi về Đài Loan gây căng thẳng quan hệ với Trung Quốc. Ảnh: AFP

Cảnh báo Philippines

Cuối tuần rồi, Bộ Tư lệnh Chiến khu Nam thuộc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã triển khai đội hình máy bay ném bom để “tuần tra thường lệ” ở Biển Đông. Các chuyên gia quân sự cho rằng mục tiêu là cảnh báo “những kẻ khiêu khích” yêu sách của Bắc Kinh đối với các đảo và bãi đá ngầm đang tranh chấp.

Theo một học giả người Trung Quốc, động thái này thể hiện một trong nhiều phương thức tấn công đa dạng mà PLA đang sở hữu. Trong đó, máy bay ném bom là một phần quan trọng của lực lượng không kích với khả năng thực hiện các cuộc tấn công mạnh mẽ, dồn dập và hiệu quả ngay cả khi đối phương có tàu mặt nước cỡ lớn.

Hoạt động nói trên trùng với thời điểm diễn ra cuộc tập trận hải quân 3 bên giữa Philippines, Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Mỹ và Nhật Bản theo khuôn khổ Hoạt động hợp tác hàng hải đa phương (MMCA). Đây là lần thứ 8 MMCA được tiến hành trong năm nay và là lần thứ 13 kể từ khi hoạt động này bắt đầu, thể hiện cam kết của các nhà lãnh đạo Philippines, Mỹ và Nhật Bản tại hội nghị thượng đỉnh quan trọng vào tháng 4 về việc tăng cường hợp tác hàng hải, hoạt động tuần tra chung và mở rộng phối hợp quốc phòng trong khu vực.

Hồi tháng 10, Philippines và Nhật Bản cũng tiến hành cuộc tập trận chung đầu tiên kể từ khi Thỏa thuận Tiếp cận Tương hỗ (RAA) được ký kết vào năm ngoái và có hiệu lực vào tháng 9-2025, tạo điều kiện thuận lợi cho huấn luyện giữa hai nước và đóng vai trò như lực lượng răn đe chống lại các mối đe dọa trong khu vực. Đây là hiệp ước quân sự mang tính bước ngoặt, cho phép Nhật Bản và Philippines triển khai lực lượng quân sự trên lãnh thổ của nhau kể từ Chiến tranh Thế giới thứ hai. Nó cũng báo hiệu xu hướng rộng hơn ở khu vực khi các đồng minh của Mỹ mở rộng hợp tác thông qua các thỏa thuận “liên minh an ninh bán phần”. Hình thức này có thể tạo nên mạng lưới an ninh linh hoạt và hiệu quả, trở thành một thách thức về mặt cấu trúc mà Bắc Kinh phải đối mặt.

Răn đe Nhật Bản

Các cuộc tuần tra của máy bay ném bom nói trên cũng diễn ra ở thời điểm căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản bất ngờ gia tăng sau màn tranh cãi ngoại giao về vấn đề Đài Loan. Cuối tuần qua, Trung Quốc đã điều tàu hải cảnh tuần tra gần các đảo tranh chấp với Tokyo trên Biển Hoa Đông. 

Hôm 14-11, Bắc Kinh cảnh báo Nhật Bản rằng nước này sẽ phải chịu một “thất bại quân sự nặng nề” nếu sử dụng vũ lực can thiệp vào vấn đề Đài Loan, đồng thời triệu tập đại sứ Nhật Bản để đưa ra “phản đối mạnh mẽ”. Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật Bản và Bộ Giáo dục trong nước còn phát cảnh báo tới du khách, sinh viên nước này về những “rủi ro an toàn” nghiêm trọng tại xứ mặt trời mọc.

Tuy không đưa ra bằng chứng, nhưng thông báo trên có thể phần nào ảnh hưởng tới ngành du lịch Nhật Bản. Đây cũng không phải lần đầu tiên Trung Quốc sử dụng khách du lịch, sinh viên nước ngoài trong các tranh chấp ngoại giao và thương mại. Hồi tháng 4, khi cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh leo thang, Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc đã khuyến cáo công dân nên cẩn thận và “đánh giá đầy đủ các rủi ro” khi thăm Mỹ.

Căng thẳng bùng lên sau phát biểu hôm 7-11 của tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi trước Quốc hội rằng một cuộc tấn công của Trung Quốc vào Đài Loan có thể đe dọa sự tồn vong của Nhật Bản và thậm chí kích hoạt phản ứng quân sự. Đây là lần hiếm hoi giới lãnh đạo Nhật Bản công khai quan điểm về vấn đề Đài Loan. 

Trước tình hình trên, truyền thông Nhật Bản cho biết ông Masaaki Kanai, Cục trưởng Cục châu Á và châu Đại Dương thuộc Bộ Ngoại giao Nhật Bản, ngày 17-11 đã tới Trung Quốc nhằm làm rõ quan điểm của Chính phủ Nhật Bản về quan hệ với Đài Loan.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)