Vai trò của Ấn Độ với tư cách là đối tác chiến lược và công nghệ quan trọng đã được nêu bật khi các nhà lập pháp và chuyên gia hàng đầu của Mỹ cảnh báo rằng cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) đang bước vào giai đoạn quyết định, trong bối cảnh Trung Quốc nhanh chóng ứng dụng AI trong quân sự, công nghiệp và Mỹ siết chặt kiểm soát chất bán dẫn nhằm duy trì lợi thế công nghệ.

Trong phiên điều trần của Thượng viện Mỹ hôm 2-12, các nghị sĩ nhấn mạnh rằng để định hình các tiêu chuẩn AI toàn cầu, bảo vệ chuỗi cung ứng chip và chống lại tham vọng của Trung Quốc, Mỹ cần có sự phối hợp sâu rộng với các đối tác dân chủ, gồm Ấn Độ.

Mối liên hệ trực tiếp với Ấn Độ đã được Tarun Chhabra, cựu quan chức an ninh Nhà Trắng, chỉ ra. Ông Chhabra lập luận rằng việc xây dựng các khuôn khổ AI đáng tin cậy đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với các nền dân chủ cùng chí hướng. “Sắp tới, một hội nghị thượng định về AI sẽ được diễn ra ở Ấn Độ. Đó là cơ hội để chúng ta xây dựng khuôn khổ AI đáng tin cậy mà tôi từng đề cập” - ông Chhabra nói. Được biết, Ấn Độ dự kiến sẽ đăng cai một hội nghị thượng đỉnh về AI quy mô lớn vào tháng 2-2026. Theo ông Chhabra, vai trò lãnh đạo trong lĩnh vực AI sẽ định hình sâu sắc sự thịnh vượng kinh tế và an ninh quốc gia. Ông này nhận định, 2-3 năm tới sẽ là “cửa sổ quan trọng” cho cả sự phát triển AI tiên tiến và sự lan tỏa AI toàn cầu.

Tổng Giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella (trái) gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại thủ đô New Delhi hôm 9-12. Ảnh: Nikkei Asia

Trong khi đó, thượng nghị sĩ Pete Ricketts lo ngại Mỹ hiện đang đối mặt với cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực AI với Trung Quốc, tương tự như cuộc đua không gian thời Chiến tranh Lạnh. Ông Ricketts lưu ý, AI sẽ cách mạng hóa cuộc sống hằng ngày và sẽ định hình cán cân quyền lực toàn cầu nếu được sử dụng trong lĩnh vực quân sự. “Bắc Kinh đang chạy đua để kết hợp AI dân sự với quân sự để nắm bắt cuộc cách mạng tiếp theo trong các vấn đề quân sự. Song, không giống như cuộc đổ bộ lên Mặt trăng, đích đến trong cuộc đua AI ít rõ ràng hơn” - ông Ricketts cho biết thêm.

Về phần mình, thượng nghị sĩ Chris Coons cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc đã đổ rất nhiều tiền vào nghiên cứu, phát triển và triển khai AI. Bắc Kinh thậm chí còn tuyên bố “trở thành cường quốc AI hàng đầu thế giới vào năm 2030”. Do đó, việc Mỹ duy trì vị thế dẫn đầu về AI phải là “mệnh lệnh quốc gia trọng tâm”, liên kết trực tiếp với bối cảnh chiến lược rộng lớn hơn.

Theo giới chuyên gia quân sự, Trung Quốc đang nhanh chóng tích hợp AI vào quân sự. James Mulvenon, chuyên gia hàng đầu về quân sự Trung Quốc, cho biết quân đội nước này đang tích hợp các mô hình ngôn ngữ lớn “ở mọi cấp độ”, xây dựng kiến trúc đưa ra quyết định dựa trên AI “vượt trội hơn khả năng nhận thức của con người”.

Sở dĩ Ấn Độ được Mỹ “xem trọng” như vậy là bởi New Delhi sở hữu tiềm năng rất lớn về AI. Mới đây, Microsoft vừa công bố khoản đầu tư khổng lồ trị giá 17,5 tỉ USD vào Ấn Độ trong giai đoạn 2026-2029 nhằm mở rộng cơ sở hạ tầng, nâng cao kỹ năng cho người lao động và thúc đẩy “AI chủ quyền” phù hợp với nhu cầu của Ấn Độ. Đây là mức đầu tư lớn nhất của tập đoàn này tại châu Á. Trong khi đó, Amazon có kế hoạch đầu tư hơn 35 tỉ USD vào Ấn Độ đến năm 2030 nhằm tăng cường năng lực AI và đẩy mạnh xuất khẩu. Google dự kiến chi 15 tỉ USD trong 5 năm tới để xây dựng các trung tâm dữ liệu AI tại Ấn Độ.

Bản thân Ấn Độ cũng cho thấy tham vọng rõ ràng. Hồi tháng 3-2024, Ấn Độ đã phê duyệt Sứ mệnh AI với kinh phí hơn 1,25 tỉ USD nhằm mục đích trang bị cho các công ty khởi nghiệp, trường đại học và nhà nghiên cứu các nguồn lực điện toán mạnh mẽ để xây dựng mô hình AI độc lập hỗ trợ hơn 22 ngôn ngữ. Đáng chú ý, chỉ riêng năm 2024, các công ty khởi nghiệp AI của Ấn Độ nhận được 1,16 tỉ USD tài trợ để thúc đẩy 74 dự án mới.

Chưa hết, Ấn Độ tự hào sở hữu mật độ chuyên gia lành nghề về AI cao gấp 2,5 lần so với mức trung bình toàn cầu, nằm trong “tốp” các quốc gia hàng đầu về nhân tài AI. Nước này thậm chí còn vượt qua Mỹ về số lượng ấn phẩm nghiên cứu AI, chiếm 9,2% tổng số ấn phẩm toàn cầu.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)