Trung Quốc sản xuất hơn 70% lượng ô tô điện trên toàn thế giới nhưng rất khó để nhìn thấy những chiếc xe này xuất hiện ở Mỹ và Canada. 

Ô tô điện của BYD được bày bán ở Brazil. Ảnh: AP

Theo tờ Al Jazeera, một tháng trước khi khai mạc Hội nghị lần thứ 30 của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu (COP30), Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva đã tham dự lễ khánh thành một siêu nhà máy mới tại địa điểm từng là nơi hãng Ford (Mỹ) đặt nhà máy sản xuất.

Siêu nhà máy nói trên là một trong số nhiều cơ sở đang được nhà sản xuất xe điện hàng đầu Trung Quốc BYD xây dựng trên khắp thế giới, gồm tại Nhật Bản, Hungary và Ấn Độ. Sự hiện diện của BYD cũng được cảm nhận tại COP30, nơi họ là nhà đồng tài trợ cùng với GWM, một hãng ô tô điện khác của Trung Quốc.

Song, tại Mỹ và Canada, người ta khó có thể thấy ô tô điện Trung Quốc xuất hiện trên đường phố. Nguyên nhân là bởi các rào cản thương mại nhằm trừng phạt xe điện Trung Quốc khiến chúng đắt đỏ hơn nhiều so với giá mà các nhà sản xuất muốn bán. Al Jazeera cho hay, những mức thuế quan này là “di sản” mà chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden để lại và đặt Bắc Mỹ vào thế ngoại lệ trong bối cảnh xe điện Trung Quốc thống trị thị trường toàn cầu.

Một tháng sau khi Mỹ áp mức thuế 100% đối với ô tô điện Trung Quốc hồi tháng 9-2024, Canada cũng áp mức thuế tương tự. Chính “pháo đài thuế quan” này khiến người dân Mỹ và Canada gần như không thể mua được xe điện Trung Quốc, bởi một chiếc xe điện Trung Quốc có giá 30.000USD khi được bán tại Mỹ và Canada thì "đội" lên ít nhất 60.000USD, từ đó khiến ngay cả những mẫu xe giá rẻ của Trung Quốc cũng khó có thể cạnh tranh với các mẫu xe điện cao cấp của Mỹ với giá bán lẻ trung bình khoảng 55.000USD. 

Mặc dù gần như không thể mua được ô tô điện Trung Quốc giá rẻ tại Mỹ nhưng điều này không có nghĩa là Bắc Mỹ hoàn toàn bỏ lỡ việc nhập khẩu công nghệ mới của Bắc Kinh. “Ví dụ, Mỹ nhập khẩu rất nhiều pin từ Trung Quốc. Trên thực tế, họ là nước nhập khẩu pin lithium-ion lớn thứ hai thế giới, sau Đức, từ Trung Quốc” - Joel Jaeger, trợ lý nghiên cứu cấp cao của Viện Tài nguyên Thế giới, cho hay. Chưa kể, Mỹ nhập khẩu 1,5 tỉ USD xe điện 2 bánh từ Trung Quốc trong giai đoạn từ tháng 9-2024 đến tháng 9-2025, tăng 275 triệu USD so với năm trước đó. 

Trái ngược với Mỹ và Canada, nhiều quốc gia khác cởi mở hơn với xe điện Trung Quốc. Theo ông Jaeger, xe điện Trung Quốc bán chạy ở nhiều nước châu Âu dù các quốc gia ở lục địa già cũng đang áp một số mức thuế nhưng thấp hơn Mỹ và Canada.

“Xe điện Trung Quốc thực sự làm đảo lộn thị trường ô tô trong những năm gần đây. Trung Quốc từ một quốc gia về cơ bản không phải là đối thủ lớn cách đây 5 năm đã trở thành nước xuất khẩu ô tô số một thế giới xét về số lượng” - ông Jaeger nói.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Trung Quốc sản xuất 12,4 triệu ô tô điện vào năm 2024, chiếm hơn 70% trong tổng số ô tô điện được sản xuất trên toàn cầu. Trong số này, Trung Quốc xuất khẩu khoảng 1,25 triệu chiếc, chiếm 40% kim ngạch xuất khẩu toàn cầu. Ông Jaeger cho hay sự thống trị này là kết quả của các khoản trợ cấp của Chính phủ Trung Quốc, vốn xem xe điện là một phần trong chiến lược giảm ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)