Đôi điều về biến hóa ngữ nghĩa trong cách nói của cư dân Nam Bộ

Trong bài viết này, xin tiếp tục phục vụ bạn đọc đôi điều thú vị trong ngôn ngữ của cư dân Nam Bộ, là chủ đề đã đề cập trên Báo Cần Thơ, gần đây là bài "Mấy cách nói đặc trưng của người Nam Bộ". Ở đây, xin nói về biến hóa ngữ nghĩa của từ và tiếng liên quan đến sông nước.

  • Không gian biển trong Lễ hội nghinh Ông ở Tây Nam Bộ 

    Không gian biển trong Lễ hội nghinh Ông ở Tây Nam Bộ

    Lễ hội nghinh Ông là một trong những lễ hội lớn được tổ chức hằng năm của cư dân vùng biển Tây Nam Bộ và không thể thiếu nghi thức dong thuyền ra biển cả, tạo nên không gian văn hóa đặc biệt.

  • Nhà văn Vũ Hạnh - “Ngòi bút tỏa sáng tinh thần văn hóa dân tộc” 

    Nhà văn Vũ Hạnh - “Ngòi bút tỏa sáng tinh thần văn hóa dân tộc”

    NXB Văn hóa - Văn nghệ TP Hồ Chí Minh vừa tổ chức chương trình giao lưu cùng nhà văn Vũ Hạnh - “Ngòi bút tỏa sáng tinh thần văn hóa dân tộc” vào sáng 26-9-2020 tại Đường Sách TP Hồ Chí Minh.

  • Một hồn thơ thấm đẫm hồn dân tộc 

    Một hồn thơ thấm đẫm hồn dân tộc

    "Từ "Từ ấy" đến "Một tiếng đờn", thơ Tố Hữu là một nguồn mạch quan trọng tạo nên khuôn mặt đẹp của thơ ca Việt Nam hiện đại". Giáo sư Hà Minh Đức đã nhận định như vậy trong quyển "Tố Hữu - Thơ" (NXB Văn học, 2005, tái bản lần thứ 7).

  • Nồng nàn của đất 

    Nồng nàn của đất

    Trà đã cạn, nhìn trăng treo ngọn cau, Tám Tần cao hứng ca vọng cổ, dứt câu nào là Sáu Thà vỗ đùi cái bốp khen "Ngọt như mía lùi". Tiếng ca của Tám Tần vang qua sông, vọng vào tuốt trong xóm. Tám Tần không thích ca vọng cổ trên chòi, chỉ thích ở dưới chiếc ghe này.

  • Trong ngôi nhà của cha 

    Trong ngôi nhà của cha

    Khi rời khỏi nơi ấy đến sống với dì, sau ngày cha mất, tôi chưa từng nghĩ có ngày sẽ trở về. Tôi cứ mải miết nơi Sài Gòn nhộn nhịp, mang trong lòng tâm cảm bất an, buồn bã, chỉ có thể nương những cơn mưa giông để khóc thật to trên đường, giữa những người xôn xao xa lạ, cho vơi bớt nỗi buồn.

  • Bài thơ tình cho tháng chín

    Tháng chín về/ Không nhớ cũng không thương/ Không chán mắt để thành yêu đắm đuối/ Đâu bờ bến để còn rong ruổi/ Chẳng tương tư cũng nhớ môi mềm

  • Mùa trăng ngọt lành 

    Mùa trăng ngọt lành

    Những mùa trăng sáng long lanh/ Soi vào cổ tích ngọt lành ca dao/ Ta về lối cũ xôn xao/ Vẹn nguyên ký ức cồn cào nhớ quên

  • Ru vầng trăng quê 

    Ru vầng trăng quê

    Trăng non cuối lối hao gầy/ Ngày về quê cũ đong đầy nhớ thương/ Tóc tre gội gió dầm sương/ Hoa cau hương bưởi còn vương mái đầu

  • Tục lệ cúng rằm trong dân gian 

    Tục lệ cúng rằm trong dân gian

    Tâm thức dân gian Việt Nam từ xa xưa cho đến ngày nay rất coi trọng việc cúng kiến, để cầu mong cuộc sống bình yên, hòa thuận, ấm no; cũng tỏ lòng thành kính với thiên nhiên qua việc thờ cúng các vị Thần, thể hiện tín ngưỡng tôn giáo, hoặc tưởng nhớ các bậc tiền hiền, hậu hiền hay ông bà tổ tiên.

  • Hình với bóng 

    Hình với bóng

    Vợ nhớ kỹ, đêm đó như thói quen, chồng nghiến răng rạo rạo, áp cả tiếng gió lòn vào vách lá. Âm thanh quen như ru, vợ ngon lành chui vào giấc ngủ. Đến lúc gà gáy hồi đầu thì chồng ngồi dậy vén mùng.

  • “Miền Nam đi trước về sau” 

    “Miền Nam đi trước về sau”

    “Từ ngày “Nam Bộ kháng chiến” (23-9-1945) đến ngày “Toàn quốc kháng chiến” (19-12-1946), nhân dân Nam Bộ đã tiến hành cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp trước cả nước 15 tháng.

  • Bồng bềnh tháng chín 

    Bồng bềnh tháng chín

    Dường như là giọt nắng/ Vừa lan tỏa mịn màng/ Cuốn theo cùng cánh gió/ Bay vào trong giấc mơ