Đôi điều về biến hóa ngữ nghĩa trong cách nói của cư dân Nam Bộ

Trong bài viết này, xin tiếp tục phục vụ bạn đọc đôi điều thú vị trong ngôn ngữ của cư dân Nam Bộ, là chủ đề đã đề cập trên Báo Cần Thơ, gần đây là bài "Mấy cách nói đặc trưng của người Nam Bộ". Ở đây, xin nói về biến hóa ngữ nghĩa của từ và tiếng liên quan đến sông nước.

  • Tình thu quê nhà

    Dặt dìu câu hát nồng môi/ Thầm ru cò trắng xa xôi nẻo về/ Hương mùa thổn thức cơn mê/ Mưa giăng man mác tỉ tê đêm dài

  • Tóc mẹ 

    Tóc mẹ

    Mùa trôi trên tóc mẹ/ Màu sương khói hao gầy/ Tay nâng niu sợi bạc/ Gửi vào trong trời mây

  • Đường chiều 

    Đường chiều

    Đợi làm gì em hỡi chút bâng quơ/ Khi câu thơ ươm đầy hương dấu cũ/ Ai tắt nắng để lưng chiều ủ rũ/ Hoa cỏ buồn gió đọng giọt không bay

  • Nhà xưa 

    Nhà xưa

    Tôi hay ngửi thấy mùi khói ấy, nó lấn át cả mùi giấy mực trong căn phòng chứa đầy hồ sơ sổ sách. Tôi ngửa mặt lên, hít căng lồng ngực mùi khói nồng nàn ấy, sợ nó bay đi mất. Đồng nghiệp cười bảo tôi chỉ giỏi tưởng tượng, trong căn phòng làm việc trên tầng mười sáu của tòa nhà giữa trung tâm thành phố này, làm gì có ngọn khói nào bay tới được? Tôi hụt hẫng. Ngọn khói vụt tan. Tôi cũng thấy lòng mình vỡ tan.

  • Miếu Bà Cố Chủ ở hòn Sơn 

    Miếu Bà Cố Chủ 

ở hòn Sơn

    Hòn Sơn hay còn gọi hòn Sơn Rái, tên chữ là Lại Sơn, là xã đảo thuộc huyện Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang. Đây là hòn đảo được cư dân người Việt cư trú từ lâu đời, mưu sinh bằng việc khai thác và đánh bắt thủy sản. Miếu Bà Cố Chủ tại đây là một trong những minh chứng cho lịch sử hòn Sơn.

  • Hành trình 20 năm “theo dấu người xưa” 

    Hành trình 20 năm “theo dấu người xưa”

    “Từ buổi ban sơ, ai là người huy động lưu dân khai khẩn, lập làng, dựng đình, cất chùa, mở chợ; vị quản thủ nào đã dày công mở mang vùng đất mới; võ tướng nào từng dọc ngang chinh chiến để bảo toàn cương thổ cho muôn đời sau? Những câu hỏi đó luôn là nỗi trăn trở của những người nặng lòng với lịch sử quê hương. Nhưng để làm sáng tỏ công lao của tiền nhân, tái hiện chân thực các sự kiện lịch sử từ hàng trăm năm trước... quả là một hành trình gian nan”

  • Chút tình

    Ai về bến chợ Phó Sinh/ Cho ta nhắn gửi chút tình về em/ Dòng sông sóng gợn êm đềm/ Miên man nỗi nhớ im lìm trôi xuôi

  • Trong mắt cỏ mùa thu 

    Trong mắt cỏ mùa thu

    Sương nói gì trong mắt cỏ mùa thu/ Ngây ngô gió giấu lời thương vụng dại/ Chỉ vạt nắng đem tơ trời về lại/ Buộc lá sen khô hương nhớ nhu mì

  • Cho tôi 

    Cho tôi

    Cho tôi một chút hương mùa/ Gối trong vạt áo ngày xưa trốn tìm.

  • Chị không lấy chồng 

    Chị không lấy chồng

    Ngoài bốn mươi, chị vẫn chưa lấy chồng. Nhiều người bảo rằng chị kén quá nên ế. Xung quanh chị bao lời xì xầm: “Nói ế vậy thôi, nhưng chưa chồng con nên vẫn còn son, vẫn đẹp”; “Thì có đẹp, có mặn mà đằm thắm nhưng tránh sao được cái tuổi nó đuổi xuân đi.

  • Ký ức Hội An 

    Ký ức Hội An

    Vẫn còn ký ức Hội An/ Đèn lồng phố cổ trăng vàng bến xưa/ Tháng Tám trời cứ mãi mưa/ Để em ướt áo cho vừa nhớ thương

  • Tôi vừa đi vừa nắm tay em 

    Tôi vừa đi vừa nắm tay em

    Em đừng đóng cửa trái tim lại/ Tôi nghe rừng vừa thổn thức xanh