Xe vận chuyển thiết bị tên lửa Patriot tới Morag hôm 23-5. Ảnh: AFP

Ngày 24-5, hơn 100 binh sĩ Mỹ bắt đầu lắp đặt các tên lửa dẫn đường Patriot tân tiến tại căn cứ quân sự ở Morag, thị trấn phía Đông Bắc Ba Lan, cách vùng lãnh thổ Kaliningrad của Nga khoảng 60 km. Động thái này diễn ra theo thỏa thuận phòng thủ tên lửa năm 2008 giữa Washington và Warszava.

Binh sĩ Mỹ đến Morag từ căn cứ gần Kaiserslautern (Đức) cùng với 37 xe vận tải thiết bị quân sự. Đây là sự hiện diện đáng kể nhất của lực lượng Mỹ tại Ba Lan từ trước đến nay. Ba Lan hiện là đồng minh của Mỹ trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Andrew Paul, người phát ngôn Đại sứ quán Mỹ tại Warszava, cho biết các binh sĩ Mỹ sẽ tập huấn cho phía đối tác Ba Lan 30 ngày mỗi quý trong 2 năm tới. Khẩu đội Patriot được triển khai tại một căn cứ tạm và sau đó sẽ đóng lâu dài ở Ba Lan. Trong tương lai, Ba Lan cũng sẽ là nơi lắp đặt tên lửa SM-3, một phần hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo Mỹ.

Ông Paul trấn an dư luận rằng việc Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot không phải là “mối đe dọa với bất kỳ ai”. Đây là thỏa thuận đã có từ năm 2008, do chính quyền cựu Tổng thống Mỹ George Bush đàm phán, nhằm thiết lập hệ thống đánh chặn tên lửa đạn đạo lâu dài ở Ba Lan và hệ thống radar ở CH Czech. Nhưng kế hoạch vấp phải sự phản đối quyết liệt của Nga, vì Mát-xcơ-va cho rằng nó nhằm vào kho vũ khí của Nga, chứ không phải ngăn chặn các cuộc tấn công bằng tên lửa từ Iran như biện luận của chính quyền Bush. Do vậy, khi lên nắm quyền hồi năm ngoái, nhằm “khởi động lại” quan hệ với Nga, Tổng thống Barack Obama đã quyết định tạm dừng kế hoạch này. Tuy nhiên, đến tháng 9-2009, ông Obama lại đưa ra kế hoạch phòng thủ tên lửa mới, thay thế chiến lược lá chắn tên lửa ở Ba Lan và Czech. Theo đó, Washington vẫn tôn trọng cam kết hợp tác về tên lửa Patriot, vốn được thiết kế để bắn hạ tên lửa và máy bay tầm ngắn, và tiếp tục triển khai tên lửa đánh chặn và radar tại châu Âu (có thể ở Czech và Hungary) vào năm 2015. Lý do Washington đưa ra cũng là “để ngăn ngừa mối đe dọa từ Iran”.

Phía Ba Lan cũng cho rằng nước này chọn địa điểm đặt khẩu đội Patriot ở Morag không vì lý do chiến lược hoặc gởi một thông điệp chính trị nào, mà chỉ vì ở đây có kết cấu hạ tầng quân sự thích hợp nhất. Patriot là hệ thống phòng thủ đất đối không sử dụng tên lửa đánh chặn, nên không phải là mối đe dọa đối với Nga.

Mát-xcơ-va chưa đưa ra bình luận gì về động thái mới của Mỹ ở Ba Lan, nhưng hồi tháng rồi, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Andrei Nesterenko nói rằng Nga vẫn không hiểu vì sao các hệ thống phòng không Patriot lại được triển khai gần biên giới Nga, nhưng những hành động đơn phương của Mỹ như vậy “không thể không quan ngại”.

N. KIỆT
(Theo AP, WSJ, Reuters)