Trồng rau màu ở Thủ đô La Havana. Ảnh: Treehugger

Từ sau khi Liên bang Xô-viết và hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu sụp đổ, do không còn nguồn viện trợ, Cuba lâm vào cuộc khủng hoảng năng lượng và thiếu thốn các trang thiết bị máy móc, phân bón sản xuất nông nghiệp, buộc nông dân nước này phải thay đổi tập quán canh tác, đồng thời tận dụng cả không gian đô thị.

Do không có nhiên liệu vận hành máy cày, nông dân Cuba sử dụng trâu bò xới đất. Ngày nay, quốc đảo 11 triệu dân này có khoảng 300.000 trâu bò làm việc đồng áng. Do không có phân bón và thuốc trừ sâu, họ chế tạo dưỡng chất hữu cơ từ thiên nhiên cho cây trồng. Đến nay Cuba có hơn 200 trung tâm chuyên sản xuất các loài vi sinh như nấm, vi khuẩn và côn trùng có lợi. Và nhằm tránh nông sản sau khi làm ra phải vận chuyển đến nơi tiêu thụ xa, Cuba chủ trương tự sản tự tiêu tại chỗ. Vì thế, do đặc thù là quốc gia có 75% dân số sống ở đô thị, trong đó phần lớn tập trung tại Thủ đô La Havana, nên nông nghiệp đô thị Cuba có cơ hội phát triển nhanh. Với hơn 9.000 héc-ta đất nông nghiệp ở khu vực đô thị, hệ thống nông nghiệp đô thị của Cuba tạo ra hơn 1,4 triệu tấn lương thực năm 2008. Rau quả tươi là một thế mạnh của nông nghiệp đô thị Cuba với mỗi năm cung cấp 4 triệu tấn ra thị trường, đáp ứng 90% nhu cầu rau quả của đất nước (trong 10 năm qua, sản lượng rau quả tăng 6 lần). Phần lớn các thị trấn và thành phố nhỏ ở Cuba đều đảm bảo từ 80-100% nhu cầu rau quả của cư dân địa phương. Riêng La Havana tự cung được hơn 50% rau quả tiêu dùng hằng ngày cho cư dân thành phố, đứng đầu danh sách các thành phố phát triển nông nghiệp đô thị trên thế giới.

Tại Cuba, các khu nông nghiệp nằm giữa trung tâm đô thị có diện tích từ vài mét vuông tới bằng vài sân bóng đá, trồng đủ các loại rau quả với giá rẻ và đảm bảo chất lượng. So với giai đoạn khủng hoảng sau thập niên 90, khi mức tiêu thụ calorie trung bình của mỗi người dân Cuba chỉ đạt 1/3 nhu cầu (mức độ thấp nguy hiểm), thì mức calorie trung bình ngày nay chỉ thấp hơn dân Anh một ít.

Ngoài bảo đảm an ninh lương thực, nông nghiệp đô thị của Cuba cũng giải quyết việc làm cho hàng trăm ngàn lao động, góp phần vào sự ổn định xã hội. Và theo các chuyên gia nông nghiệp, mô hình nông nghiệp đô thị ở Cuba đáng được nhiều nước học hỏi vì nó giúp hạn chế sử dụng các chế phẩm hóa học gây hại sức khỏe người tiêu dùng, đồng thời góp phần thực hiện chính sách phát triển “đô thị xanh” trong lộ trình chống biến đổi khí hậu toàn cầu đang đe dọa thế giới.

PHÚC GIA AN
(Theo BBC, Climateandcapitalism, Coha)