Đôi điều về biến hóa ngữ nghĩa trong cách nói của cư dân Nam Bộ

Trong bài viết này, xin tiếp tục phục vụ bạn đọc đôi điều thú vị trong ngôn ngữ của cư dân Nam Bộ, là chủ đề đã đề cập trên Báo Cần Thơ, gần đây là bài "Mấy cách nói đặc trưng của người Nam Bộ". Ở đây, xin nói về biến hóa ngữ nghĩa của từ và tiếng liên quan đến sông nước.

  • Bà câm 

    Bà câm

    Bà câm sống một mình trong chòi dưới chân dốc Mù U. Nơi đó vắng ngắt, cánh đồng bỏ hoang, đến tiếng gà gáy nghe cũng xao xác, buồn thiu. Vào mùa gặt họa hoằn lắm mới có con chim cu cườm ghé qua gừ gừ vài tiếng gọi bạn rồi lại đập cánh bay tít sang cánh đồng bên.

  • Nguồn gốc tín ngưỡng thờ cá voi 

    Nguồn gốc tín ngưỡng thờ cá voi

    Cá voi được cư dân miền biển Nam Trung Bộ và Nam Bộ xem là vị phúc thần của biển cả cứu người gặp nạn giữa sóng nước, nên ở hầu hết những khu vực ven biển đều thờ cá voi.

  • Dội lại từ đất cằn 

    Dội lại từ đất cằn

    Tháng ba, Kampong Speu hừng hực nắng, xe quay đầu sang phía Bắc cánh rừng Tung-tam-bua. Tiến sâu vào rừng, đến đoạn xe không vào được, cả đội đi bộ tầm hai mươi cây số, còn mang lỉnh kỉnh dụng cụ trên vai.

  • Không gian nhà ở vùng nông thôn ĐBSCL xưa 

    Không gian nhà ở vùng nông thôn ĐBSCL xưa

    Theo nhiều tư liệu, nhà ở vùng nông thôn ĐBSCL ít có thay đổi về cấu trúc, không gian (hoặc có thay đổi thì không đáng kể) cho đến khoảng thời gian từ năm 1945 đến năm 1975 của thế kỷ trước.

  • Nói thêm về sự phát hiện nền văn hóa Óc Eo 

    Nói thêm về sự phát hiện nền văn hóa Óc Eo

    Lâu nay hầu như ai cũng cho rằng nhà khảo cổ người Pháp - Louis Malleret là người đầu tiên phát hiện nền văn hóa Óc Eo, với địa điểm được khai quật đầu tiên ở Ba Thê (huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang ngày nay) vào năm 1944.

  • Ở lại hoàng hôn 

    Ở lại hoàng hôn

    Một buổi chiều cha tôi đứng bên bờ sông chỉ tay về phía cuối dòng sông Bình Minh mà nói: "Hồi đó mẹ con đi về phía ấy". Giọng cha tôi buồn dữ lắm. Tôi và em gái đứng lặng cùng cha và hoàng hôn.

  • Giá trị văn hóa của lễ hội 

    Giá trị văn hóa của lễ hội

    Từ xa xưa, con người đã nhận thức sự nhỏ bé của mình trước thiên nhiên và ghi nhận những hiện tượng bí ẩn của tự nhiên như một sự linh thiêng. Vì vậy, người xưa tiến hành những lễ thức để bày tỏ tôn kính với tự nhiên.

  • Bò Kho 

    Bò Kho

    Thật ra nó tên Đen, mới sinh ra nó đã đen như cục than hầm, mẹ nó lấy tên Đen đặt luôn. Mẹ nó bán bò kho ở đầu hẻm, sáng nó giúp mẹ kê bàn ghế ra vỉa hè, khách đến ăn chừng chín giờ là hết, nó dọn vào.

  • Những thôn đầu tiên trên vùng đất Châu Phú, An Giang 

    Những thôn đầu tiên trên vùng đất Châu Phú, An Giang

    “Gia Định thành thông chí” của Trịnh Hoài Đức biên soạn dưới triều vua Gia Long, công bố năm 1820, cho biết trên địa bàn tương ứng huyện Châu Phú, tỉnh An Giang ngày nay, có hai thôn là Bình Thạnh Tây (nay là xã Vĩnh Thạnh Trung) và Bình Lâm (nay là xã Bình Thủy).

  • Còn thương mùi bánh bông lan 

    Còn thương mùi bánh bông lan

    Hàng xóm xì xầm khi thấy hai cái đầu vàng khè chui ra vô nhà bà Tư. Nghe đâu thằng Thắng con trai bà Tư bỏ nhà biệt tích cả tháng, giờ về nhà với con nhỏ lạ hoắc kêu là vợ nó.

  • Ta tìm nỗi nhớ đánh rơi

    Có người nhặt nắng đem phơi/ Kết thành nỗi nhớ

  • Nỗi niềm quê cũ

    Người trai Việt tìm về đất Việt/ Nhớ quê hương cây khế, vườn cà