Truyện ngắn: VŨ THỊ HUYỀN TRANG

Tối nhập nhoạng Diệu còn đạp xe ra quán tạp hóa đầu làng mua bột giặt về ngâm mấy bộ quần áo mặc đi học. Mai khai giảng rồi mà đến giờ Diệu mới có thời gian chạm đến quần áo, sách vở. Nhà chỉ có một chiếc tủ, mà gọi là tủ cho oai chứ nó đã ọp ẹp và bị bung cánh cửa từ hồi năm ngoái, nên quần áo treo trong đó thường bị ẩm mốc, bụi bặm. Bà cụ tiệm tạp hóa dúi vào tay Diệu thêm mấy gói xả vải, thêm nắm kẹo ngậm ho, trìu mến:

- Bà cho cháu này, ngậm cho khỏi ho. Mai khai giảng mà tối nay mới giặt thì sao khô được áo cháu ơi?

- Cháu cảm ơn bà. Cháu giặt xong phơi ngoài hiên đến mai là khô, nhà cháu nằm hướng gió mà bà.

- Năm nay nhãn được mùa thì lại rớt giá. Mấy mẹ con buôn bán chắc khó khăn hơn nhỉ?

- Mọi năm nhãn đắt, người ta hái bán cho mẹ con. Còn năm nay nhãn rẻ, muốn mua thì tự trèo hái chứ nhà người ta cũng không thiết. Cây nhãn cao lắm bà, nhìn mẹ trèo mà cháu muốn rớt tim. Nhưng mẹ cháu nói đi buôn thì cũng như làm ruộng. Có mùa được mùa mất, năm nhàn năm cực, bà ạ.

- Mẹ Thảo có đứa con gái ngoan quá!

Diệu đạp xe về nhà đã thấy mẹ dọn sẵn cơm. Nhà tối vì bóng điện hư chưa kịp thay. Chiều nay hai mẹ con hái vườn nhãn ở xã bên nên về muộn. Mẹ bật đèn pin dựng trên mâm cơm, luồng sáng chiếu một vệt dài ra tận cuối sân soi đôi mắt mèo xanh lè.

- Con đã làm hết bài tập hè chưa? Mẹ kêu ở nhà nửa buổi học bài con cứ lẽo đẽo theo mẹ….

- Con làm xong hết rồi mà mẹ. Để mẹ đi một mình vất vả lắm. Hơn nữa nhờ được đi theo mẹ mà con có một mùa hè vui biết bao nhiêu…

* * *

Đêm ấy Diệu trằn trọc vì háo hức chờ đến sớm mai để được gặp lại bạn bè và thầy cô. Chiều nay Hạnh gọi điện vào máy của mẹ, nhắn hỏi Diệu “Mùa hè của Diệu thế nào? Có vui không?”. Hạnh gọi đúng lúc Diệu đang trèo vắt vẻo trên cây hoặc ngồi bán nhãn trong một góc chợ nhỏ ầm ĩ tiếng người. Tiếng bạn cười ngắt quãng, lời bạn kể nghe câu được câu chăng nhưng Diệu thấy rất vui. Có khi đã khuya Hạnh còn gọi từ một nơi xa lắc để Diệu có thể nghe thấy tiếng sóng biển vỗ ì oạp vào gành đá. Bạn kể cho Diệu nghe về những cuộc hành trình thú vị, có khi ở tận trời Âu- nơi mà Diệu ngay cả mơ cũng chưa một lần dám nghĩ mình có cơ hội được đặt chân đến. Qua lời kể của bạn, một thế giới xa xôi hiện ra ngay trước mắt. Có cối xay gió, có hồ nước trong xanh như ngọc giữa núi non trùng điệp. Có cánh đồng hoa oải hương mà tụi Diệu từng xuýt xoa khi xem một phim nào đó. Hạnh sẽ mang chúng về bằng từng đoạn phim, từng bức ảnh. Sẽ lưu giữ nó bằng tâm hồn đẹp đẽ của lứa tuổi mười lăm. Còn Diệu, mùa hè này sẽ lưu giữ những gì?

Mùa hè của Diệu đơn giản lắm. Chiều nào cũng đi các vườn thu hái trái cây. Mùa nào thức nấy. Mùa xoài vừa qua thì mùa mít, mùa sen, mùa nhãn tới. Thu hoạch về, sáng sớm hôm sau Diệu lại theo mẹ ra chợ bán. Quanh quẩn chỉ có vậy nhưng Diệu đã gặp được nhiều người bạn mới. Đó là Đô, cậu bạn bằng tuổi học lớp bên. Bốn năm qua vẫn thường nhìn thấy nhau nhưng chưa một lần trò chuyện. Nhà bạn có vườn nhãn lâu năm, vươn tít ra bờ ao. Hôm Diệu đến thấy bạn đang ngồi giặt quần áo ngoài giếng, mồ hôi nhễ nhại. Đến mới biết bạn mồ côi, sống với ông từ lúc mới lọt lòng. Mấy năm nay ông già yếu, một mình bạn lo quán xuyến mảnh vườn và mấy trăm vịt đẻ. Vườn bạn rộng, Diệu và mẹ hái cả tuần không hết nhãn. Những cành vươn ra tít bờ ao hai mẹ con không dám leo ra, Đô bảo “Cứ để mình hái cho, lỡ có ngã xuống ao ngụp một hơi là nổi lên ấy mà”. Diệu mấy lần thót tim khi thấy bạn ngã nhào xuống nước. “Ông dạy mình bơi từ nhỏ. Phải học mọi thứ để tự bảo vệ mình”. Đô vừa nói vừa cười mà Diệu thấy thương bạn quá chừng, nhoi nhói trong tim.

Diệu nhìn áo Đô bạc màu. Chiều hôm qua Diệu còn thấy bạn ngồi vá áo. Bạn bảo mắt ông mờ, nhiều năm nay đã không còn se chỉ luồn kim được, những đường may cũng không còn thẳng nữa. Đô thay ông vá víu mọi thứ trong nhà. Từ tấm áo, cái màn đến mảnh ngói vỡ trên nóc nhà cũng là Đô trèo lên thay cho đỡ dột. Hôm đầu mẹ con Diệu đến, ông nội Đô bệnh nằm trong giường. Diệu đi qua thấy Đô khom lưng thổi lửa nấu cháo cho ông. Nắng lên là thấy bạn dìu ông ra ngoài hiên ngắm đàn chim sẻ sà xuống vườn trước nhà. Bạn đút từng muỗng cháo cho ông, trong khi con mèo nhỏ cứ quanh quẩn dưới chân mè nheo, đàn vịt dưới ao cũng nháo nhác đòi ăn kêu ầm ĩ. Diệu thích nhìn cảnh tượng ấy, nhất là khi thấy bạn đứng tắm gội cho ông ngoài giếng, vừa kỳ lưng nhẹ nhàng vừa thủ thỉ chuyện trò. Tiếc là mẹ con Diệu đã hái những chùm nhãn cuối cùng, cũng là lúc tạm biệt Đô và khu vườn xum xuê bóng lá. Nhưng Diệu biết mình sẽ quay lại khu vườn đó thêm nhiều lần nữa. Cuốn sách Đô cho mượn Diệu cũng vừa đọc xong tối nay. Ngày mai khai trường Đô có hứa sẽ mang đổi cho Diệu cuốn “Hoàng Tử Bé”.

Mùa hè của Diệu là được gặp bà cụ Khởi nhà ở cuối làng. Bà bị mù nhưng vẫn có thể làm hết mọi việc trong nhà, đi không cần gậy dò đường. Nghe tiếng trái rụng ngoài vườn mà phân biệt được tiếng nào của trái nấy. Trong lúc ngồi bó nhãn thành từng chùm, Diệu hay tỉ tê trò chuyện với bà. Chao ôi, bà là cả một kho chuyện thú vị. Ngồi ở nhà mà bà kể tỏ tường chuyện về những vùng đất xa xôi. Chuối đẻ ra buồng gần trăm nải, vạn tuế nở hoa đẻ mấy trăm trái vàng như trứng, bụi tre già nở hoa đêm hóa thành cánh bướm. Diệu nghe mê mải không biết đâu là thực, đâu là mơ. Có hôm nghe cụ kể chuyện bà mẹ đi tìm con lạc vào rừng thẳm mà Diệu khóc quá trời. Cụ cười bảo “Chuyện bịa ấy mà sao phải khóc” vậy mà Diệu lại tin là thật. Lại có chuyện cụ khẳng định là thật vậy mà Diệu cứ hoài nghi. Trước kia Diệu cứ nghĩ những người mù chẳng thấy gì ngoài bóng tối. Nhưng nhờ cụ Khởi mà Diệu biết người mù còn có thể nghe thấy tiếng cánh hoa quỳnh bật nở giữa đêm, sờ thấy nắng đang liếm láp chân mình và nghe được tiếng thì thầm của gió vừa từ cánh đồng ghé đến.

Mùa hè của Diệu còn nằm trong góc chợ quê, nơi mà chuyện bán mua chẳng phải lúc nào cũng ồn ào. Người bán dúi vào tay người mua thêm chùm trái chín mà chẳng cần so tính thiệt hơn. Chợ làm sinh động thêm cho ký ức mùa hè của Diệu.

Hôm nay Diệu sẽ tạm biệt mùa hè để bước vào năm học mới. Những bài giảng đang chờ, bạn bè đang háo hức. Chiếc áo giặt tối qua chắc là đã kịp khô. Trời bắt đầu hừng sáng, mẹ lục đục dậy chuẩn bị hàng đi chợ sớm. Buổi sáng trong lành qua từng luồng gió. Chỉ một lúc nữa thôi ngoài cổng sẽ có tiếng bạn gọi đến trường. Qua những vòng xe ríu rít, trong lồng ngực Diệu vang lên tiếng trống trường thân thuộc…