Mặc dù giành chiến thắng ở vòng một cuộc bầu cử tổng thống Brazil hôm 7-10, nhưng chưa chắc chính khách cực hữu Jair Bolsonaro tái hiện được điều tương tự tại vòng hai diễn ra trong 3 tuần tới.

Hai ứng viên Bolsonaro (trái) và Haddad. Ảnh: AFP

Với 98% phiếu được kiểm, tỷ lệ ủng hộ dành ông Bolsonaro thuộc đảng Tự do Xã hội là 46,43%, so với 28,75% của đối thủ gần nhất, ứng viên cánh tả Fernando Haddad của đảng Lao động (PT). Do không giành được hơn 50% phiếu bầu cần thiết, nên Bolsonaro sẽ cùng Haddad sẽ bước vào “cuộc đấu tay đôi” mang tính quyết định vào ngày 28-10 tới. Khảo sát cho thấy cựu lính nhảy dù 63 tuổi hiện có lợi thế lớn, nhưng kết quả bỏ phiếu lần hai khó đoán định bởi ông Haddad nhiều khả năng sẽ nhận được sự ủng hộ đáng kể từ những ứng viên “rớt đài” khác.

Vòng bầu cử trên cũng phơi bày những chia rẽ sâu sắc qua việc một số cử tri, nhất là phụ nữ, hôm bỏ phiếu đã đeo các khẩu hiệu “Không phải ông ta” để bày tỏ sự phản đối quyết liệt đối với Bolsonaro. Ngược lại, có những người ủng hộ Bolsonaro vì “Brazil cần sự thay đổi”. Khi vận động tranh cử thông qua mạng xã hội, vị này cam kết đẩy lùi tình trạng tội phạm mà mỗi năm Brazil chứng kiến hơn 62.000 vụ mưu sát. Ông còn lấy lòng cử tri bằng lời hứa nhổ tận gốc nạn tham nhũng, đồng thời cắt giảm nợ công thông qua các kế hoạch tư nhân hóa.

Dù vậy, dân nghèo Brazil, đối tượng hưởng lợi nhiều nhất từ chương trình an sinh xã hội dưới sự lãnh đạo của PT giai đoạn 2003-2016, lại muốn trở về với những ngày tháng tươi đẹp, nên họ đặt hy vọng vào Haddad. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có một bộ phận cử tri quay lưng với cựu thị trưởng 55 tuổi này bởi PT bị cho là “thủ phạm chính” khi quốc gia lớn nhất Mỹ Latin rơi vào cuộc suy thoái kinh tế tồi tệ nhất mà đến nay vẫn chưa thể đứng dậy được. 

Mặc dù là nghị sĩ gần 3 thập niên qua, nhưng Bolsonaro tự xưng là “nhân vật ngoại đạo” và điều thú vị là ông còn được so sánh với Tổng thống Mỹ Donald Trump hoặc lãnh đạo Philippines Rodrigo Duterte bởi tính cách tương đồng. Đó là ăn nói cứng rắn, mạnh bạo, hứa thực hiện “cải tổ từ gốc tới ngọn”.  Bolsonaro hướng sự chú ý của người dân vào 3 vấn đề cốt lõi gồm kinh tế, tham nhũng và làn sóng tội phạm đường phố ở mức báo động.

Chiến dịch tranh cử tổng thống ở Brazil gợi nhớ đến cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2016, sự kiện mà ông Trump giành chiến thắng. Trong cuộc bầu cử này, tỉ phú Trump thường tuyên bố ông không ngại nói thẳng ra những gì người khác suy nghĩ. Còn tại Brazil, người dân nước này chia rẽ xung quanh những phát biểu gây bất hòa của Bolsonaro nhắm đến phụ nữ, người nghèo, các nhóm thiểu số và cộng đồng những người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT). Đối với những ứng viên không tin tưởng các hãng truyền thông lớn, mạng xã hội là công cụ hoàn hảo. Giống như chủ nhân Nhà Trắng, Bolsonaro nhiều lần sử dụng Twitter và Facebook để trực tiếp trao đổi và truyền thông điệp đến cử tri. Điều này đặc biệt quan trọng sau khi “Donald Trump của Brazil” bị đâm trọng thương hồi đầu tháng 9 và nhập viện điều trị hơn 3 tuần.

THANH BÌNH (Theo AFP, Washington Post)