Mang gánh nặng từ tỷ lệ sinh thấp và tốc độ lão hóa dân số nhanh, Nhật Bản đang mất đi những người trẻ - lực lượng đảm trách các công việc thường ngày. Tình huống như thế được giới kinh tế học ví là những “quả bom nhân khẩu học hẹn giờ”, vì chúng tạo ra chu kỳ luẩn quẩn về suy thoái kinh tế và giảm dân số. Do vậy, đất nước Mặt trời mọc buộc phải vạch ra một số chiến lược sáng tạo để duy trì vị thế một trong những nền kinh tế hàng đầu thế giới, chẳng hạn như những cách sau đây:

Người độc thân Nhật Bản tham gia các hoạt động trong một buổi hẹn hò “tốc độ”. Ảnh: Japan Trends

Hẹn hò “tốc độ”

Trong 2 năm qua, Chính phủ Nhật đã tài trợ cho các sự kiện hẹn hò “tốc độ”  trên toàn quốc. Tuy chỉ có ít phút để trao đổi thông tin cá nhân, song những người đến tuổi cặp kê được khuyến khích đến tham dự với hy vọng họ cuối cùng sẽ tìm được người kết hôn và sinh con. Trong trường hợp cuộc trò chuyện quá ngượng ngùng, thì một “ủy ban xúc tiến kết hôn” sẽ vào giúp sức để quá trình tìm hiểu thuận lợi hơn.

Thử chăm con “ảo”

Tại hội nghị về công nghệ đồ họa máy tính SIGGRAPH năm nay, nhà sáng chế  Marissa Clifford tại hãng Motherboard đã thử nghiệm một trò chơi thực tế ảo (VR) mới, trong đó dùng chính gương mặt cô để dựng nên một em bé kỹ thuật số là con cô trong tưởng tượng. Trò chơi có tất cả vật dụng cần thiết cho một người mẹ, ngoại trừ việc chúng chỉ tồn tại trong thế giới kỹ thuật số. Đơn cử, Clifford có thể cho con “ảo” ăn và đặt vào nôi bằng cách sử dụng bộ điều khiển VR. Ý tưởng của trò chơi là thông qua việc chăm sóc một em bé “ảo” mang nét giống mình, người ta sẽ có ước muốn sinh con.

Lớp học làm cha

Cũng với ý tưởng học cách chăm con, một công ty ở tỉnh Osaka đã mở các khóa học dành riêng cho những người đàn ông độc thân, trong đó hướng dẫn họ cách mặc quần áo, thay tã trên búp bê và tất cả những gì cần thiết cho việc trở thành một người cha. Mục tiêu của khóa học là làm tăng cảm giác gắn kết và trưởng thành cho nam giới độc thân, giúp họ cảm thấy bản thân có thêm năng lực làm cha.

Robot hỗ trợ nâng hành lý

Nhằm giảm bớt công việc nặng nhọc cho các nhân viên lớn tuổi, sân bay Haneda ở Thủ đô Tokyo đã hợp tác với công ty robot Cyberdyne để cung cấp bộ khung xương robot hỗ trợ nâng hành lý mang tên “HAL for Labor Support”.

Thiết bị được dùng bằng cách đeo vào phần eo và bắt lấy các tín hiệu điện sinh học từ cơ bắp để hỗ trợ các chuyển động của người dùng. Nhờ đó, một người nặng khoảng 50 kg có thể dễ dàng nâng 1 vali nặng 20 kg. Còn khi dùng kết hợp bộ khung xương robot với các robot sàn, thì nó cho phép nâng được một khối lượng hàng hóa nặng tới 181 kg và lau dọn sàn sân bay.

Nhà tù kiêm viện dưỡng lão

 Khoảng 25% số vụ phạm tội xảy ra ở Nhật Bản là do người cao tuổi thực hiện, với đa số là những hành vi ăn trộm vặt. Do tỷ lệ người cao tuổi phạm tội tăng lên, các nhà tù cũng dần trở thành viện dưỡng lão. Quản giáo phải làm luôn công việc tắm rửa và giúp tù nhân mặc quần áo, trong khi các chuyên gia nói rằng điều kiện sinh sống trong tù quá tốt đến mức không làm giảm được tỷ lệ tái phạm tội ở người cao tuổi.

Sống cùng robot

Các “carebot” (những robot được thiết kế để chăm sóc người cao tuổi) đang dần bước vào nhà của những người cao tuổi Nhật. Với thiết kế ngày một hoàn thiện hơn, những robot này sẽ đảm trách nhiều mục đích chăm sóc khác nhau, chẳng hạn như cùng giữ nhà, đỡ ngồi dậy, theo dõi sức khỏe và thực hiện các hiệu lệnh từ chủ nhân cao tuổi.

Theo báo cáo hồi năm 2015 của Merrill Lynch, doanh số bán carebot tại Nhật sẽ đạt mức 12.400 đơn vị trong giai đoạn 2015-2018 và dự kiến sẽ “tăng đáng kể” trong 20 năm tới.

Khách sạn tử thi

Trong thời gian chờ có chỗ trống để hỏa táng người thân, các gia đình Nhật có thể đưa thi hài người thân vừa qua đời vào các “khách sạn tử thi”- một dịch vụ lưu trữ thi hài người đã khuất đang nở rộ. Nhu cầu về loại khách sạn lạ lùng này xuất phát từ việc số người cao tuổi tử vong ở Nhật Bản đang tăng lên nhanh chóng. Theo ước tính, nước này có thêm khoảng 20.000 người chết mỗi năm, trong khi chỗ trống trong các lò hỏa táng ngày một thiếu hụt.

Trữ tro cốt thay vì chôn cất

Tình trạng dân số già hóa đang khiến cho các phương thức mai táng truyền thống trở nên đắt tiền và khó khăn. Thay vào đó, các gia đình Nhật đang chọn chuyển sang cách lưu trữ tro cốt của người thân trong những pho tượng nhỏ, được đặt trong những đền thờ được chọn trước. Tại đây, tượng trữ tro cốt của người quá cố sẽ được giữ trong vài thập kỷ, trước khi nhân viên đặt chúng xuống dưới tòa nhà để nhường chỗ cho tro cốt của những người kế tiếp.

NGUYỆT CÁT (Theo Business Insider)