21/10/2018 - 18:30

Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Nga 

Không ngoài dự đoán của giới truyền thông phương Tây, rạng sáng 21-10 theo giờ Việt Nam, Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận nước này sẽ rút khỏi hiệp ước vũ khí hạt nhân với Nga với lý do Mát-xcơ-va đã vi phạm thỏa thuận.

Phát biểu với báo giới tại bang Nevada trước khi tham gia vận động cử tri ủng hộ ứng viên Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11 tới, Tổng thống Trump khẳng định Nga đã vi phạm Hiệp ước lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) trong nhiều năm. Tuy nhiên, ông không cho biết thêm chi tiết.

INF được Mỹ và Nga ký kết năm 1987. Theo đó, hai bên cam kết không sản xuất, thử nghiệm, triển khai các tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình trên mặt đất tầm trung và tầm ngắn (từ 500km tới 5.500km). Hai bên cũng đã phá hủy gần 2.700 tên lửa cùng bệ phóng. Theo hãng tin AP, INF thời gian qua đã giúp bảo vệ an ninh của Mỹ và các đồng minh ở Đông Âu và Viễn Đông.

Tuy nhiên, những năm gần đây, Nga và Mỹ thường xuyên tranh cãi về việc thực hiện INF và cáo buộc nhau phá vỡ thỏa thuận. Mỹ cho rằng Nga vi phạm INF ít nhất là từ năm 2013 khi thử nghiệm và sau đó triển khai tên lửa hành trình Novator 9M729 mà Washington gọi là SSC-8, trong khi NATO đặt tên là “Screwdriver” (tuốc -nơ -vít).

“Chúng ta sẽ chấm dứt thỏa thuận và sau đó chúng ta sẽ phát triển vũ khí trừ phi Nga và Trung Quốc đồng ý một thỏa thuận mới” ông Trump quả quyết.

Tuyên bố của Tổng thống Trump được đưa ra trong bối cảnh Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton đang trên đường đến Nga để gặp Ngoại trưởng nước chủ nhà Sergei Lavrov và Thư ký Hội đồng An ninh Nikolai Patrushev, được cho là nhằm chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh thứ hai trong năm nay giữa ông Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Theo báo Mỹ New York Times và báo Anh Guardian, chính cố vấn Bolton là người đề xuất Mỹ rút khỏi INF và nhận sứ mệnh đến Mát-xcơ-va thông báo cho phía Nga. Ông Bolton, từng là Thứ trưởng Ngoại giao phụ trách kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế, được cho là nhân vật đứng đằng sau vụ Mỹ rút khỏi Hiệp ước chống tên lửa đạn đạo 1972 hồi năm 2001. Ông cũng là người phản đối Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới 2010.

Tổng thống Mỹ Trump (trái) và người đồng cấp Nga Putin gặp nhau tại Phần Lan hồi tháng 7. Ảnh: AP

Trong phản ứng đầu tiên, hãng tin RIA Novosti dẫn nguồn từ Bộ Ngoại giao Nga bình luận động thái của Washington được thúc đẩy bởi “giấc mơ về một thế giới đơn cực” và điều này sẽ không xảy ra. Trước đó, đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov chỉ trích cáo buộc của Washington là vô căn cứ, đồng thời cho rằng do nhu cầu phát triển tên lửa tầm trung và tầm ngắn đối phó Trung Quốc nên Mỹ tìm cớ rút khỏi INF. Ông Antonov  cũng tố cáo chính Mỹ vi phạm thỏa thuận khi triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis trên cạn tới Romania và sắp tới đây là Ba Lan.

Quan hệ giữa Mỹ và Nga thời gian gần đây rạn nứt nghiêm trọng liên quan đến cáo buộc Nga can thiệp cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 cũng như việc Mát-xcơ-va ủng hộ chính quyền Syria và vấn đề ở Ukraine. 

Như vậy là chỉ trong vòng chưa đầy nửa năm, Tổng thống Trump đã quyết định đưa Mỹ ra khỏi hai thỏa thuận hạt nhân. Hồi tháng 5, ông đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân mà 6 cường quốc ký với Iran năm 2015, đồng thời tái áp đặt các biện pháp trừng phạt lên Tehran. Không giống trường hợp INF, ông không tố Iran vi phạm các điều khoản, mà gọi thỏa thuận người tiền nhiệm Barack Obama ký là “tồi tệ nhất”.

QUỐC KHÁNH

Chia sẻ bài viết