Trong chuyến thăm Seoul mới đây, Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc Dương Khiết Trì và Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye đã thảo luận kế hoạch xây dựng đài tưởng niệm Ahn Jung-geun – người đã bắn chết Toàn quyền Nhật trên Bán đảo Triều Tiên Hirobumi Ito ngay tại thành phố Cáp Nhĩ Tân thuộc vùng Ðông Bắc của Trung Quốc, nơi xảy ra vụ ám sát chấn động đó hồi năm 1909. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi giải thích người anh hùng này của Hàn Quốc cũng rất được nhân dân Trung Hoa kính trọng.

Theo các nhà phân tích, kế hoạch trên là một động thái "chọc giận" Nhật Bản, nước coi Ahn Jung-geun là "kẻ sát nhân". Tuy nhiên, đây là cách thức mà Seoul và Bắc Kinh muốn khơi lại quá khứ xâm lược của quân phiệt Nhật trong bối cảnh chính quyền Tokyo bị cáo buộc không thừa nhận "những việc làm sai trái trong quá khứ", nhất là trong Ðệ nhị Thế chiến.

Quan trọng hơn, việc xây dựng một tượng đài như vậy nhằm chứng tỏ Trung-Hàn muốn thắt chặt quan hệ gần gũi hơn trong nhận thức lịch sử của hai dân tộc, qua đó hướng về "kẻ thù chung" từng gây họa cho nhân dân hai nước. Ðặc biệt, Nhật báo Phố Wall của Mỹ cho rằng việc Seoul "bắt tay" với Bắc Kinh là nhằm cảnh báo Tokyo về vấn đề tranh chấp hải đảo. Cụ thể, đó là cuộc tranh chấp căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản về quần đảo Ðiếu Ngư/Senkaku trên Biển Hoa Ðông, cũng như vấn đề chủ quyền xung quanh quần đảo mà Nhật Bản gọi là Takeshima còn Hàn Quốc gọi là Dokdo.

Theo trang tin trực tuyến The Diplomat, dựa trên quan điểm của Trung Quốc và Hàn Quốc thì vấn đề lịch sử trở thành yếu tố tác động không nhỏ trong các chính sách đối ngoại đối với nước láng giềng Nhật Bản. Vậy nên, chiếu theo cái học thuyết lịch sử xem "kẻ thù của kẻ thù là bạn", mục đích xây dựng tượng đài Ahn Jung-geun xem ra đã quá rõ ràng.

MAI QUYÊN (Theo WSJ, AFP, The Diplomat)