"Một liên minh cũ đang gặp nhiều áp lực mới khi ông Obama thăm Saudi Arabia" là tựa đề bài viết của Michael D. Shear đăng trên trang tin điện tử của báo New York Times hôm 17-4, tức 3 ngày trước chuyến công du của Tổng thống Mỹ Barack Obama đến Thủ đô Riyadh của Saudi Arabia.

Bài báo viết: "Hơn 7 thế kỷ qua, hình ảnh các tổng thống Mỹ bên cạnh quốc vương Saudi Arabia đã cung cấp bằng chứng hiện hữu về mối quan hệ đồng minh chiến lược, lâu dài giữa Mỹ và vương quốc giàu dầu mỏ ở Trung Đông. Thứ Tư này, Tổng thống Obama sẽ thêm một tấm vào bộ sưu tập ấy, khi ông đến Riyadh, Thủ đô của Saudi Arabia, để gặp riêng Vua Salman - Quốc vương 80 tuổi của Saudi Arabia. Nhưng hình ảnh được kỳ vọng về hai nhà lãnh đạo ấy sẽ không thể lấp đầy độ sâu của sự căng thẳng trong mối quan hệ giữa Mỹ và Saudi Arabia".

Có thể nói, bài viết của Michael D. Shear đã một lần nữa lột tả mối quan hệ mà lâu nay nhiều nhà phân tích nhận định là "vênh" kỳ vọng, "lỏng" thâm tình giữa Mỹ và đồng minh Saudi Arabia. Theo Michael D. Shear, trong suốt thời gian cầm quyền của Tổng thống Obama, quan hệ hai nước đã phát sinh nhiều bất đồng dẫn đến mất niềm tin lẫn nhau, từ cách xử lý mối quan hệ với Iran cho tới cuộc chiến chống tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS), tương lai của Syria và cả cuộc xung đột ở Yemen. "Mối quan hệ bị trục trặc. Nó đang lung lay"- Michael D. Shear dẫn lời một nhà phân tích nhận định như thế, nhưng nhà phân tích này quả quyết: "Nó không dẫn tới một cuộc đổ vỡ như đang reo lơ lửng. Đó là bởi vì hai nước còn cần tới nhau".

Thật vậy, Mỹ vẫn là quốc gia hỗ trợ Saudi Arabia nhiều nhất về quân sự và tình báo để duy trì sự ổn định trong nước và đối phó với những vấn đề an ninh trong khu vực. Theo Michael D. Shear, mục đích chuyến công du lần này của Tổng thống Obama cũng là nhằm khẳng định lập trường của Mỹ trong mối quan hệ với Saudi Arabia – quốc gia có vai trò rất quan trong cuộc chiến chống khủng bố và là nhà cung cấp lớn thứ hai cho nhu cầu nhập khẩu dầu của Mỹ với khối lượng lên tới 1 triệu thùng/ngày.

Tất nhiên, như Michael D. Shear viết: "Bây giờ, khi Obama đang ở đoạn cuối của đời tổng thống, các nhà lãnh đạo Saudi Arabia phải nhìn xa hơn, nhắm tới người chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới. Danielle Pletka, phó Chủ tịch phụ trách nghiên cứu chính sách ngoại giao và quốc phòng của Viện Doanh nghiệp Mỹ, bình luận: "Với họ (Saudi Arabia), con thuyền Obama đã giăng buồm lâu rồi. Họ, cũng giống như hầu hết chúng ta (người Mỹ), không thể lường hết được chuyện gì sắp xảy ra (cho quan hệ nhiều áp lực giữa hai nước)".

NHẬT QUANG