Trong Thông điệp Liên bang đánh giá tình hình nước Mỹ một năm qua và trình bày chiến lược cho năm 2015, Tổng thống Barack Obama tuyên bố đây là thời điểm để Washington "bước sang một trang mới" sau cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ, mở ra kỷ nguyên phát triển kinh tế mạnh mẽ với cách lãnh đạo khôn ngoan hơn thông qua những chính sách có lợi cho tất cả người Mỹ.

Theo Nhật báo Phố Wall, Thông điệp Liên bang năm nay thu hút nhiều sự chú ý bởi đây là lần đầu tiên Tổng thống Obama trình bày chương trình nghị sự trước lưỡng viện quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát. Trong bài phát biểu tối 20-1 (giờ Mỹ), ông Obama khẳng định "bóng đen khủng hoảng đã qua đi và liên bang vẫn vững mạnh". Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng bày tỏ quan ngại trước tình trạng bất bình đẳng thu nhập và vạch ra chiến lược về nền "kinh tế trung lưu" với đề xuất mở rộng cơ hội cho tầng lớp thu nhập thấp và trung bình phát triển, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.

Theo ông Obama, đây là ý tưởng tốt nhất cho nền kinh tế khi mọi người đóng góp như nhau, chia sẻ như nhau trong hệ thống quy tắc như nhau. Dưới cải cách này, mức thuế đối với 0,1% những người Mỹ giàu nhất có thể tăng từ 23,8% lên 28% trong khi các công ty tài chính có khối tài sản từ 50 tỉ USD sẽ đối mặt nhiều loại phí hơn. Phần lớn trong số 320 tỉ USD thu về từ các khoản thuế và phí này sẽ được dành để chi trả cho các chương trình hỗ trợ gia đình có thu nhập thấp và trung bình, giảm chi phí học đường, chương trình phúc lợi mới cho người lao động và mở rộng tín dụng thuế chăm sóc trẻ em. Song, BBC cho rằng kế hoạch này có thể dẫn tới xung đột trực tiếp với lưỡng viện quốc hội và khó có thể thông qua khi một số thành viên đảng Cộng hòa lên tiếng bác bỏ và gọi đây là một hình thức "chiến tranh giai cấp".

Trên mặt trận ngoại giao, nhà lãnh đạo Mỹ bày tỏ tin tưởng có thể đàm phán về một thỏa thuận ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân và tuyên bố sẽ phủ quyết bất kỳ dự luật trừng phạt mới nào nhằm vào Tehran. Về nỗ lực bình thường hóa quan hệ với Cuba, ông Obama cho biết quyết định chấm dứt chính sách lâu nay của Mỹ đối với Havana và nỗ lực xây dựng chiến lược mới có thể "kết thúc di sản ngờ vực ở bán cầu của chúng ta".

Trong bài phát biểu, Tổng thống Obama còn cho biết Washington vẫn duy trì "quyền hành động đơn phương" trong cuộc chiến truy lùng những kẻ khủng bố; đồng thời kêu gọi quốc hội thông qua nghị quyết cho phép sử dụng vũ lực chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng nhưng không nhắm đến cộng đồng Hồi giáo nói chung trong bối cảnh quan ngại về các vụ tấn công thánh chiến đang gia tăng ở một số nước phương Tây.

Vấn đề không gian mạng cũng được đề cập, trong đó, ông Obama kêu gọi quốc hội thông qua dự luật mới về an ninh mạng như biện pháp đối phó hiệu quả trước nguy cơ dữ liệu doanh nghiệp và cá nhân bị tấn công. Vấn đề này đang trở thành tâm điểm trong những tháng gần đây, đặc biệt sau vụ tin tặc tấn công hãng Sony Pictures trên quy mô lớn và gần đây nhất là tài khoản YouTube và Twitter của Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ (CENTCOM) chuyên chịu trách nhiệm về các chiến dịch quân sự ở Trung Đông bị xâm nhập.

Đặc biệt trong phần kết thúc, ông Obama bày tỏ lạc quan về khả năng làm việc với quốc hội bất chấp những bế tắc chính trị lâu nay. Đáp lại, Thượng nghị sĩ Joni Ernst, người phát ngôn của đảng Cộng hòa, chỉ trích rằng "người Mỹ đang bị tổn thương, nhưng mỗi khi chúng ta yêu cầu một giải pháp thì Washington lại đáp trả bằng lối tư duy cũ chỉ dẫn đến những chính sách thất bại, chẳng hạn chương trình cải cách bảo hiểm y tế ObamaCare".

MAI QUYÊN (Theo BBC, AP, WSJ)