Trong cuộc gặp với Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon hôm 15-5, Thủ tướng Anh David Cameron cam kết sẽ trao thêm quyền cho xứ này, nhưng từ chối cho tự chủ hoàn toàn về tài chính (chính sách thuế và chi tiêu).

Là một bộ phận của Liên hiệp vương quốc Anh và Bắc Ireland (cùng với England, xứ Wales và Bắc Ireland), Scotland có nghị viện và chính phủ riêng, có thể tự quyết các vấn đề như giáo dục, y tế, tư pháp...nhưng phải phụ thuộc vào Luân Đôn về quốc phòng, ngoại giao và tài chính. Để làm thất bại cuộc trưng cầu dân ý đòi tách Scotland ra khỏi Anh hồi cuối năm ngoái do đảng Dân tộc Scotland (SNP) của bà Sturgeon khởi xướng, Thủ tướng Cameron cam kết sẽ trao cho vùng này nhiều quyền hạn hơn. Về tài chính, ông hứa sửa đổi luật để chính quyền Scotland kiểm soát một số chính sách liên quan tới thuế thu nhập và chi tiêu phúc lợi. Nhưng trong cuộc gặp hôm thứ sáu, bà Sturgeon nói rằng bấy nhiêu là chưa đủ, Scotland muốn được quyền quyết định mức lương tối thiểu, luật lao động và thuế kinh doanh.

Đáp lại, ông Cameron khẳng định tự chủ hoàn toàn về tài chính sẽ không tốt cho Scotland. Theo một công bố mới đây của Viện nghiên cứu tài chính, Scotland sẽ thâm hụt lớn nếu tự quyết chuyện thu-chi.

Trong khi đó, một nghiên cứu khác của N-56, công ty tư vấn ủng hộ việc Scotland tách khỏi Anh, khẳng định Scotland sẽ trở thành một trong năm quốc gia giàu nhất thế giới trong 25 năm tới (với qui mô kinh tế tăng 86%) nếu được tự chủ hoàn toàn về tài chính.

Sau thất bại trong cuộc trưng cầu dân ý hồi tháng 9 năm ngoái, SNP không bị mất uy tín mà trái lại sự ủng hộ tăng lên vùn vụt. Bằng chứng là họ giành được 56 trên tổng số 59 ghế dành cho Scotland trong cuộc tổng tuyển cử ở Anh hôm 7-5, tăng 50 ghế so với lần bỏ phiếu cách đây 5 năm. Do vậy, có thể sẽ không có chuyện Scotland trưng cầu dân ý lần nữa về độc lập như tuyên bố của Thủ tướng Cameron, nhưng việc Luân Đôn có tiếp tục được nắm giữ hầu bao hay không lại là chuyện khác khi mà SNP giờ đây là chính đảng lớn thứ ba trong Hạ viện Anh, bên cạnh đó là sự hậu thuẫn mạnh mẽ của đại đa số cử tri Scotland.

Quốc Khánh