Thay cho những lời khen ngợi lẫn nhau, mối quan hệ thân tình giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Pháp Emmanuel Macron giờ đây đầy rẫy thông điệp công kích, những màn đáp trả với lời lẽ chế giễu.

Cử chỉ thân mật của ông Trump (phải) với ông Macron trước đây. Ảnh: AFP

Quan hệ thân thiết giữa Tổng thống Pháp và người đồng cấp Trump bắt đầu từ năm ngoái sau cú bắt tay “nắn gân” nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Lời mời ông Trump sang Paris dự cuộc diễu binh nhân Quốc khánh Pháp hai tháng sau đó và sự biệt đãi đối với đồng minh Pháp khi Tổng thống Macron công du Mỹ đã thắt chặt “mối quan hệ đặc biệt”.

Nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng phản ánh bất đồng sâu sắc giữa hai vị nguyên thủ. Gần đây nhất, ông Trump đã châm ngòi tranh cãi ngay trên chuyến bay đến Pháp cuối tuần rồi khi nói rằng ý tưởng của Tổng thống Macron về việc châu Âu lập quân đội riêng để tự bảo vệ mình khỏi Nga, Trung Quốc, kể cả Mỹ là “rất xúc phạm”. Trong các sự kiện sau đó trên đất Pháp, ông Trump cho thấy thái độ chán nản, thậm chí không quan tâm khi xuất hiện bên cạnh nhà lãnh đạo Pháp, người mà ông từng ca ngợi là “hoàn hảo”.

Hai ngày sau khi trở về từ chuyến công du châu Âu bị đánh giá là “thảm họa” và “đáng xấu hổ”, Tổng thống Trump tiếp tục lên Twitter công kích ý tưởng quân đội chung châu Âu khi nhắc về thất bại của Pháp trước Đức quốc xã trong Thế chiến thứ hai. Chưa nguôi giận, ông Trump thậm chí chế giễu Tổng thống Pháp có tỷ lệ ủng hộ thấp trong lúc tỷ lệ thất nghiệp cao. Ông chủ Nhà Trắng còn đe dọa áp thuế đối với Pháp khi chỉ trích tình cảnh “bất công” của các nhà xuất khẩu rượu vang Mỹ tới châu Âu.

Theo một số chuyên gia quan hệ quốc tế, những bình luận công kích của Tổng thống Trump là điều rất bất thường, ít nhất trong lịch sử hiện đại Mỹ, khi “tấn công” đồng minh quan trọng vốn đã ủng hộ Washington ngay từ khi lập quốc. Trong khi đó, CNN coi đây là dấu hiệu mới nhất cho thấy tình bạn thân thiết giữa Tổng thống Trump với người đồng cấp Macron dường như đã đến hồi kết. 

Trước đó, Tổng thống Pháp cũng có những phát biểu được cho nhắm vào ông Trump. Điển hình tại lễ tưởng niệm một thế kỷ kết thúc Thế chiến thứ nhất hôm 11-11, ông Macron ngay trước mặt Tổng thống Trump cùng nhiều lãnh đạo khác đã lên án chủ nghĩa dân tộc là “con quỷ già đang nhăm nhe quay trở lại mặt đất để gieo rắc sự hỗn loạn và cái chết”. Hồi tháng 9, Tổng thống Macron tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã phản bác chủ đề chính trong bài phát biểu cùng ngày của ông Trump, vốn tập trung vào vấn đề chủ quyền và nhấn mạnh ý định rút Mỹ khỏi các thỏa thuận đa  phương. Ông Macron thậm chí còn thẳng thắn phê phán chính sách của chính quyền Trump trong các vấn đề như Iran, biến đổi khí hậu đến nhập cư và hòa bình Trung Đông.

Trong khi mâu thuẫn với ông Trump ngày càng lớn, Tổng thống Macron dường như tiếp tục củng cố quan hệ với Thủ tướng Angela Merkel, thúc đẩy sự ổn định trục liên minh Pháp – Đức khi cả hai cùng nuôi hy vọng về nền quốc phòng chung châu Âu. Hôm 13-11, bà Merkel trong động thái được cho đáp trả chỉ trích của Tổng thống Trump, đã ủng hộ kế hoạch của ông Macron về việc lập quân đội chung châu Âu. Điều này cũng nói lên Berlin và Paris ngày càng tin rằng nước Mỹ dưới thời ông Trump không còn là chỗ dựa vững chắc đảm bảo an ninh cho cựu lục địa.

MAI QUYÊN