Tổng thống Hamid Karzai. Ảnh: AFP

Nhà lãnh đạo Afghanistan nói: “Các cuộc đàm phán đã bắt đầu với Taliban và sẽ tiếp tục. Tuy nhiên, các lực lượng quân sự nước ngoài, đặc biệt là Mỹ, đang thực hiện tiến trình này”.

Các quan chức Mỹ chưa bao giờ công khai về các cuộc đàm phán như vậy. Washington cũng không phản ứng trực tiếp về phát biểu của ông Karzai, mà chỉ có Đại sứ quán Mỹ tại Kabul ra tuyên bố: “Chúng tôi đã nhiều lần khẳng định ủng hộ tiến trình hòa hợp ở Afghanistan và sẽ tham gia vào tiến trình đó”. Theo tuyên bố trên, Mỹ sẽ giúp “thiết lập các điều kiện” chính trị, trong đó có “hòa hợp các phần tử nổi dậy từ bỏ al-Qaeda, buông vũ khí và tôn trọng hiến pháp Afghanistan”. Các quan chức Mỹ được tin là đã tiếp xúc với trợ lý chủ chốt của thủ lĩnh Taliban Mullah Muhammad Omar ít nhất 3 lần trong vài tháng gần đây.

Phần lớn trong bài phát biểu của ông Karzai tại Hội nghị Quốc tế Thanh niên Afghanistan hôm thứ bảy là chỉ trích liên quân. Tổng thống Karzai cho biết ông hoài nghi động cơ thật sự của các lực lượng nước ngoài và nói rằng vũ khí của họ đang gây ô nhiễm quốc gia Nam Á. Ông nói: “Vài năm trước tôi thường nói cảm ơn người nước ngoài vì sự giúp đỡ của họ, mỗi phút chúng tôi đều cảm ơn họ. Nhưng hiện nay, tôi không nói như vậy nữa, chỉ trừ khi Rangin Spanta (cố vấn an ninh quốc gia Afghanistan) buộc tôi phải nói vậy”. Tổng thống Karzai cho rằng lực lượng nước ngoài có mặt ở đây vì mục đích riêng và họ sử dụng lãnh thổ Afghanistan để đạt được điều đó. Theo Tổng thống Karzai, mỗi khi máy bay của liên quân cất cánh đều thải ra lượng khói lớn, và khi họ ném bom, nhiều loại hóa chất độc hại được rải xuống Afghanistan. Một số vũ khí do lực lượng nước ngoài sử dụng còn chứa thành phần hạt nhân và vấn đề này đang được điều tra.

Ông Karzai còn phàn nàn về sự hủy hoại đường sá của các loại xe NATO. Ông nói: “Họ không xây dựng đường sá cho chúng tôi mà xây cho họ, với các loại xe tải lớn có bánh xe nặng và dây xích, họ thu lại hơn 100 lần cái họ bỏ ra giúp đỡ chúng tôi. Tình trạng ô nhiễm ở Kabul là hậu quả sự có mặt của quân đội nước ngoài tại Afghanistan”.

Bài phát biểu của ông Karzai diễn ra vào thời điểm khá nhạy cảm, khi một phái đoàn Mỹ sắp tới Kabul để thảo luận về thỏa thuận đối tác chiến lược song phương. Thỏa thuận này sẽ tạo điều kiện cho Mỹ cung cấp tài chính và can dự quân sự lâu dài tại Afghanistan. Ông Karzai nói: “Điều này sẽ tác động tới đất nước chúng tôi thêm 40-50 năm nữa. Nó cũng sẽ có những ảnh hưởng tốt và xấu”.

Bên cạnh đó, Kabul dự kiến sẽ sớm công bố kế hoạch về việc NATO chuyển giao quyền kiểm soát ở một số khu vực cho lực lượng an ninh sở tại. Kế hoạch này theo lịch trình là vào ngày 15-6, nhưng đã bị hoãn lại. Khoảng 100.000 binh sĩ Mỹ đang ở Afghanistan và Washington đã cam kết chuyển giao hoàn toàn trách nhiệm an ninh cho Kabul vào năm 2014. Tuyên bố của ông Karzai diễn ra đúng vào lúc 3 phần tử đánh bom tự sát mặc quân phục tấn công một đồn cảnh sát gần Phủ Tổng thống làm 9 người thiệt mạng, trong đó có 3 cảnh sát và một nhân viên tình báo.

N. KIỆT (Theo NYT, Bloomberg)