Đối với người thu nhập thấp ở Ấn Độ, việc sử dụng nhà vệ sinh bị hạn chế bởi điều kiện cơ sở vật chất thiếu thốn. Riêng với chị em phụ nữ, tình trạng nhà vệ sinh luôn bẩn thỉu, tăm tối và thiếu nước không chỉ ảnh hưởng sức khỏe mà còn đe dọa an toàn cá nhân của họ.

Phụ nữ ở khu Subhash Nagar cho biết họ chật vật với vấn đề thiếu nhà vệ sinh.

Một buổi chiều nọ tại khu định cư Subhash Nagar ở Mumbai, không khí tán gẫu vui vẻ của một nhóm phụ nữ bỗng chùng xuống khi có người đề cập đến vấn đề đi vệ sinh. “Hôm nay, mọi người đừng uống nhiều nước nữa. Nếu không, chúng ta phải đi vệ sinh vào tối muộn. Đó không phải là thời điểm an toàn” - Kalawati Yadav, một phụ nữ 31 tuổi, bày tỏ lo lắng. Thật ra, không riêng gì ban đêm, việc sử dụng nhà vệ sinh vào ban ngày cũng không khá hơn, bởi người dân nơi đây luôn đối mặt với tình trạng thiếu nhà vệ sinh trầm trọng.

Như khu Subhash Nagar chỉ có 2 cụm nhà vệ sinh công cộng, mỗi cụm có 12 phòng vệ sinh chia đều cho nữ và nam, được xây dựng trên diện tích khoảng 260 mét vuông nhưng phục vụ tới hơn 9.000 dân. Hệ quả là cư dân ở đây - cũng giống như hàng triệu người thu nhập thấp trên khắp đất nước - thường "đi giải quyết" theo điều kiện của nhà vệ sinh, chứ không theo nhu cầu sinh học. Nhiều phụ nữ tiết lộ họ thường nhịn tiểu và tránh uống nước để giảm nhu cầu đi vệ sinh. Tuy biết làm vậy dễ dẫn đến đau bụng và táo bón, nhưng họ không có lựa chọn nào tốt hơn. Subhash Nagar là khu dân cư tự phát nên không kết nối với hệ thống xử lý nước thải, những ngôi nhà tạm bợ ở đây cũng không có nhà vệ sinh riêng, trong khi người dân thì không có khả năng sử dụng thường xuyên các nhà vệ sinh có thu phí ở những khu vực khác trong thành phố.

Những gì diễn ra tại Subhash Nagar chỉ là một phần trong câu chuyện lớn hơn về thực trạng thiếu điều kiện vệ sinh tại đất nước có 1,4 tỉ dân. Năm 2013, báo The Hindu cho biết gần một nửa dân số Ấn Độ thường đi vệ sinh ngoài đồng, bên bờ sông và các không gian mở khác. Việc thiếu nhà vệ sinh cùng hệ thống xử lý nước thải, nước sinh hoạt và các sản phẩm tẩy rửa càng khiến mầm bệnh dễ lây lan, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, mà phụ nữ và trẻ nhỏ là đối tượng chịu tác động nhiều nhất. Để khắc phục tình trạng này, năm 2014, Thủ tướng Narendra Modi đã phát động chiến dịch Swachh Bharat Abhiyan (Sứ mệnh làm sạch Ấn Độ) nhằm xây hơn 100 triệu nhà vệ sinh trên khắp đất nước. Đến nay, Ngân hàng Thế giới ước tính chỉ có 15% dân số Ấn Độ còn đi vệ sinh ngoài trời. 

Mặc dù vậy, Sarita Vijay Panchang - một nhà nghiên cứu về y tế công cộng của Ấn Độ - cho biết nhiều khu vệ sinh hiện quá tải, khiến người dân phải xếp hàng dài chờ “giải quyết nhu cầu”, nước thải chảy tràn ra ngoài và gây mất an toàn. Ambika Kalshetty, một nữ giúp việc nhà 35 tuổi, kể cô từng bị tấm thạch cao rớt trúng và nước thải từ khu vệ sinh nam ở tầng trên rò rỉ xuống. Còn Sangeeta Pandey thì cho biết cô từng chứng kiến cảnh một thai phụ ngất xỉu vì đứng xếp hàng quá lâu trước nhà vệ sinh. Một khảo sát từng thực hiện trên hơn 600 phụ nữ sống tại 33 khu ổ chuột ở bang Maharashtra cho thấy, trong nhóm khó tiếp cận nhà vệ sinh, hơn 21% cho biết họ phải nhịn tiểu và hơn 26% thay đổi cách ăn uống để tránh dùng nhà vệ sinh công cộng vào ban đêm vì lo sợ không an toàn. Nhiều phụ nữ ở Subhash Nagar cho biết cứ vài tháng là họ bị nhiễm trùng đường tiết niệu một lần (do nhịn tiểu kéo dài).

Nhà hoạt động xã hội Deepa Pawar cho rằng cơ sở vật chất thiếu thốn không chỉ ảnh hưởng vấn đề vệ sinh mà còn dẫn tới những hệ lụy lớn hơn nhiều, bao gồm các rủi ro sức khỏe, an toàn cá nhân và công bằng xã hội.

NGUYỆT CÁT (Theo Undark.org)