Trong nỗ lực củng cố quan hệ với Pakistan, Mỹ mới đây đã đạt được một thỏa thuận hợp tác song phương nhằm khai thác trữ lượng dầu mỏ quy mô lớn của quốc gia Nam Á này, qua đó có thể biến Pakistan từ nước nhập khẩu thành cường quốc xuất khẩu năng lượng.

“Chúng tôi vừa hoàn tất một thỏa thuận với Pakistan. Theo đó, 2 nước sẽ cùng nhau khai thác các mỏ dầu khổng lồ của Pakistan. Chúng tôi đang trong quá trình lựa chọn công ty dầu khí dẫn dắt mối quan hệ đối tác này, bởi biết đâu một ngày nào đó họ sẽ bán dầu cho Ấn Độ” - Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên mạng xã hội. Về phần mình, Chính phủ Pakistan ra tuyên bố xác nhận thỏa thuận thương mại vừa đạt được với Mỹ sẽ dẫn tới việc giảm thuế nhập khẩu của Mỹ đối với hàng hóa từ Pakistan.

Tính đến tháng 12-2024, trữ lượng dầu đã được chứng minh của Pakistan đạt khoảng 238 triệu thùng, tăng 23% so với khoảng 193 triệu thùng cùng kỳ năm 2023. Bất chấp sự gia tăng đáng khích lệ này, sản lượng dầu của Pakistan vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu trong nước, khiến nước này phụ thuộc rất nhiều vào lượng dầu nhập khẩu.

Theo Ngân hàng Trung ương Pakistan, trong năm tài chính 2023-2024, Pakistan chi 15,2 tỉ USD để nhập khẩu dầu nhưng theo một số ước tính, con số này có thể lớn hơn. 

Câu hỏi được đặt ra là vì sao Mỹ lại “mạnh dạn” hợp tác khai thác dầu mỏ với Pakistan. Cơ sở cho sự “lạc quan” nói trên của Tổng thống Trump là bởi ngoài dầu khí thông thường, Pakistan được xếp hạng là một trong những quốc gia triển vọng nhất thế giới về tiềm năng năng lượng đá phiến. Uớc tính từ năm 2015 của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) cho thấy, Pakistan nắm giữ tới 9 tỉ thùng dầu đá phiến có thể khai thác về mặt kỹ thuật và khoảng 3.000 tỉ m3 khí đá phiến, chủ yếu ở lưu vực hạ lưu sông Ấn. Nếu được khai thác, những nguồn tài nguyên này có thể làm thay đổi bức tranh năng lượng của Pakistan.

Kỹ sư Pakistan trong giờ làm việc tại một cơ sở lọc dầu. Ảnh: Asia Times

Tuy nhiên, theo công ty tư vấn Rystad Energy, báo cáo của EIA chỉ đưa ra ước tính dựa trên dữ liệu địa chất sơ bộ chứ không phải kết quả đã được xác nhận. Chưa kể, việc khai thác những nguồn tài nguyên nói trên đòi hỏi phải khoan thăm dò quy mô lớn, công nghệ tiên tiến và một chiến lược phát triển cẩn thận. Ước tính cho thấy cần đầu tư ban đầu tối thiểu 5 tỉ USD và mất nhiều năm chuẩn bị trước khi có thể khai thác quy mô thương mại. “Nguồn tài nguyên đá phiến tiềm năng này vẫn còn cách xa khả năng thương mại hóa trong nhiều năm nữa” - Prateek Pandey, người đứng bộ phận dầu khí và nghiên cứu khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Rystad Energy, nhận định.

Mặc dù thách thức trên là rất lớn nhưng cũng mang đến nhiều cơ hội. Theo đó, Pakistan có thể tận dụng quan hệ đối tác với các quốc gia có công nghệ tiên tiến và các công ty năng lượng đa quốc gia để tiếp cận chuyên môn, vốn và sự đổi mới cần thiết để hiện thực hóa những nguồn tài nguyên chưa được khai thác này.

Theo giới phân tích, đối với các đối tác như Mỹ, việc tham gia sâu hơn vào lĩnh vực năng lượng của Pakistan là một cơ hội chiến lược và kinh tế có thể giúp củng cố sự ổn định trong khu vực. Đổi lại, hợp tác với Mỹ có thể giúp Pakistan chuyển từ sự phụ thuộc kinh niên vào năng lượng sang trở thành đối tác kiên cường, tự chủ trên thị trường năng lượng toàn cầu.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)