Gạt bỏ lo ngại về tính hợp pháp của cuộc tấn công quân sự nhằm vào những kẻ buôn ma túy trên vùng biển Caribe gần đây, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết hoạt động này là cần thiết để ngăn chặn dòng ma túy bất hợp pháp vận chuyển vào Mỹ.

Ngày 2-9, lực lượng Mỹ đã bắn hạ một chiếc thuyền ở phía Nam Biển Caribe nghi chở các thành viên tổ chức tội phạm Tren de Aragua của Venezuela và đang trên đường buôn lậu ma túy tới Mỹ. Đây là một trong số băng đảng bị Nhà Trắng đưa vào danh sách tổ chức khủng bố toàn cầu hồi tháng 2 với cáo buộc gây ra tình trạng bạo lực và nạn buôn bán ma túy bất hợp pháp đang hoành hành ở một số thành phố Mỹ.

Chi tiết về vụ tấn công như loại ma túy nào được vận chuyển, số lượng hoặc cách thức thực hiện chưa được Lầu Năm Góc công bố. Tuy nhiên, chia sẻ trên nền tảng Truth Social, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiết lộ cuộc tấn công được thực hiện trên vùng biển quốc tế đã tiêu diệt 11 tên khủng bố và không quân nhân Mỹ nào bị thương.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio (trái) và người đồng cấp Mexico Juan Ramon de la Fuente dự họp báo tại tòa nhà Bộ Ngoại giao ở Mexico City. Ảnh: AP

Theo giới quan sát, thay vì bắt giữ tàu và thủy thủ đoàn, quyết định của chính quyền Tổng thống Trump không kích tàu tình nghi chở ma túy đi qua vùng biển Caribe là rất bất thường. Hồi tháng 8, có tin Tổng thống Trump đã ký lệnh cho phép tấn công quân sự vào các băng đảng ma túy và những hoạt động buôn lậu chất cấm. Điều này khiến một số chuyên gia đặt câu hỏi về tính hợp pháp của cuộc tấn công theo luật quốc tế, vốn hạn chế hành động quân sự đối với tàu thuyền đi qua vùng biển quốc tế.

Diễn biến trên gợi nhớ đến các cuộc tấn công quân sự của Mỹ nhằm vào những tổ chức khủng bố như al Qaeda. Nó cũng cho thấy sự thay đổi của Nhà Trắng trong cách tiếp cận về an ninh, làm dấy lên lo ngại Washington sẽ tiến hành các cuộc tấn công quân sự ở Mỹ Latinh bất chấp lo ngại về chủ quyền. Những lo ngại như vậy đặc biệt nổi bật ở Mexico.

Trong động thái trấn an, Ngoại trưởng Rubio tại cuộc họp báo ở thủ đô Mexico City ngày 3-9 cam kết sẽ tiếp tục phối hợp an ninh với các quốc gia láng giềng. Mỹ và Mexico cũng ra tuyên bố chung nhấn mạnh “tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ”. Tuy vậy, ông Rubio nói rõ Mỹ không loại trừ khả năng tái diễn các vụ không kích như vừa rồi. Theo ông, Washington không ngần ngại tự mình thực hiện các biện pháp cực đoan vì đây là một phần của chiến lược thay đổi trong cuộc chiến chống ma túy đang diễn ra của Mỹ. Hoạt động này gửi thông điệp rõ ràng tới các băng đảng ma túy ở Mỹ Latinh, buộc những tên tội phạm phải suy nghĩ kỹ trước khi vận chuyển ma túy vào Mỹ.

Trước đó, Mỹ đã tăng cường lực lượng hải quân vượt mức triển khai thông thường trên vùng biển ngoài khơi Venezuela nhằm trấn áp các băng đảng ma túy. Hiện có 7 tàu chiến Mỹ cùng với một tàu ngầm tấn công nhanh chạy bằng năng lượng hạt nhân hoạt động trong khu vực hoặc​ sớm có mặt ở đó và chở theo hơn 4.500 thủy thủ cùng lính thủy đánh bộ. Trong số này bao gồm các siêu tàu đổ bộ USS San Antonio, USS Iwo Jima và USS Fort Lauderdale. Một số có thể mang theo các phương tiện bay như trực thăng, trong khi số khác có thể phóng tên lửa hành trình Tomahawk.

Duy trì sức ép lên các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia ở khu vực, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Mỹ, Đại tá Chris Devine cho biết Lầu Năm Góc còn điều máy bay do thám P-8 đến khu vực để tăng cường khả năng phát hiện, giám sát và ngăn chặn các tác nhân và hoạt động bất hợp pháp gây nguy hại đến an ninh và thịnh vượng của nước Mỹ nói riêng và Tây Bán cầu nói chung.

Nguy cơ các nhóm ma túy chuyển hướng sang Thái Bình Dương

Theo các chuyên gia an ninh, việc Mỹ quân sự hóa cách đối phó các nhóm tội phạm ma túy ở vùng Caribe có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với những quốc gia đang nỗ lực ngăn chặn bạo lực, hoạt động mafia và dòng chảy ma túy trên hành lang Thái Bình Dương - chẳng hạn như Ecuador, Peru hay Colombia.

Hồi tháng 8, Cảng vụ Guayaquil của Ecuador đã ban bố tình trạng khẩn cấp do tình trạng mất an ninh gia tăng và các mối đe dọa tống tiền liên tục. Theo cựu giám đốc tình báo quân đội Ecuador Mario Pazmiño, tình hình này có liên quan chặt chẽ đến căng thẳng quân sự ở vùng biển Caribe và là tín hiệu cho thấy khả năng các nhóm tội phạm xuyên quốc gia tìm cách sử dụng cảng của Ecuador, vốn được bọn buôn người ưa chuộng, để vận chuyển ma túy đến Trung Mỹ, Mỹ và châu Âu.

MAI QUYÊN (Theo Al Jazeera, Reuters)