Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến sử dụng pháp luật để quản lý xã hội. Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam dần hoàn thiện, hệ thống pháp luật Việt Nam dần chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ” nhân dân. Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30-4-2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới (Nghị quyết 66) cũng khẳng định, pháp luật không chỉ đơn thuần là công cụ điều chỉnh hành vi xã hội, mà phải được xem là cơ sở tổ chức, vận hành quyền lực nhà nước, là nền tảng vững chắc để bảo vệ quyền con người, quyền công dân. 

Trao đổi với Báo và Phát thanh, Truyền hình Cần Thơ, ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ, cho biết một số nội dung cốt lõi của Nghị quyết 66 cũng như việc cụ thể hóa của thành phố trong nâng cao chất lượng văn bản quy phạm, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, khơi thông mọi nguồn lực phát triển. Ông Nguyễn Tuấn Anh nói:

Trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu cao về hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật trở thành yếu tố sống còn, quyết định sự thành công trong quá trình vươn mình của dân tộc. 

Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị khẳng định, pháp luật không chỉ đơn thuần là công cụ điều chỉnh hành vi xã hội, mà phải được xem là cơ sở tổ chức, vận hành quyền lực nhà nước, là nền tảng vững chắc để bảo vệ quyền con người, quyền công dân và là đòn bẩy thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Thể chế pháp luật là động lực, là nền tảng cho phát triển đất nước.

Với yêu cầu đó, tinh thần cải cách được đặt ra là “Đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật” - chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”, từ bị động sang chủ động, kiến tạo sự phát triển. Bên cạnh đó, xây dựng pháp luật phải đi trước một bước, bảo đảm tính dự báo cao, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu của sự phát triển nhanh chóng; thi hành pháp luật phải nghiêm minh, công bằng, thực chất, chuyển đổi số phải gắn liền với công khai, minh bạch, thuận tiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp. Không chỉ vậy, việc phân cấp, phân quyền phải rõ ràng, gắn với trách nhiệm giải trình, xóa bỏ cơ chế “xin - cho”, triệt tiêu các lợi ích cục bộ và đặc quyền nhóm.

Để triển khai hiệu quả Nghị quyết số 66, Thành ủy Cần Thơ đã ban hành Chương trình số 89-CTr/TU ngày 2-6-2025, với lộ trình cụ thể, phấn đấu trong năm 2025 cơ bản tháo gỡ các “điểm nghẽn” trong văn bản quy phạm pháp luật. Thành ủy chỉ đạo bố trí, đào tạo, luân chuyển cán bộ tư pháp có năng lực để rèn luyện bản lĩnh, nâng cao chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn; đồng thời chịu trách nhiệm xây dựng thể chế, vận động nhân dân thực hiện Nghị quyết, phát huy giám sát, phản biện xã hội và xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật.

UBND thành phố cũng ban hành Kế hoạch số 40 ngày 21-8-2025 về xây dựng, kiểm tra, rà soát, xử lý văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, nhằm kịp thời phát hiện những nội dung trái pháp luật để kiến nghị xử lý theo quy định; đảm bảo tính hợp Hiến, hợp pháp và thống nhất của các văn bản quy phạm pháp luật; tháo gỡ vướng mắc, kiến nghị điều chỉnh, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản. Qua đó, giúp thành phố có một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hoàn thiện, góp phần tạo cơ chế thông thoáng, môi trường đầu tư thuận lợi, thúc đẩy cải cách hành chính, tư pháp, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội thành phố.

* Chương trình số 89 của Thành ủy đề ra mục tiêu phấn đấu trong năm 2025 cơ bản tháo gỡ các “điểm nghẽn” trong văn bản quy phạm pháp luật, vậy mục tiêu này sẽ được thực hiện ra sao, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nào được ưu tiên và tác động thế nào đến người dân, doanh nghiệp, thưa ông?

- Chương trình số 89 nhằm tổ chức thể chế hóa và thực hiện đầy đủ các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đề ra trong Nghị quyết số 66.

Chương trình đề ra 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp quan trọng, cụ thể là bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật, phát huy cao độ tính Đảng trong xây dựng và thi hành pháp luật; đổi mới tư duy, định hướng xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực phát triển; tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực và hiệu quả; gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thi hành pháp luật. Song song đó là xây dựng giải pháp đột phá nâng cao chất lượng nguồn nhân lực pháp luật; tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật; thực hiện cơ chế tài chính đặc biệt cho công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

Năm 2025, thành phố đặt mục tiêu cơ bản tháo gỡ các “điểm nghẽn” trong văn bản quy phạm pháp luật thông qua rà soát hệ thống văn bản của 3 địa phương trước khi sáp nhập, bãi bỏ văn bản không còn phù hợp và ban hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật mới thống nhất toàn thành phố. Đồng thời, ưu tiên hoàn thiện thể chế, đổi mới tư duy soạn thảo để văn bản bảo đảm hợp Hiến, hợp pháp, rõ ràng, khả thi, gắn với triển khai hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc biệt theo Nghị quyết 197 ngày 17-5-2025 của Quốc hội để nâng cao chất lượng các văn bản quy phạm pháp luật của thành phố.

Việc đổi mới này giúp người dân dễ tiếp cận, hiểu và tuân thủ pháp luật; doanh nghiệp giảm rào cản, minh bạch hơn, thủ tục nhanh gọn, thuận lợi cho đầu tư, đổi mới sáng tạo. Đối với thành phố, đây là động lực thúc đẩy thực thi pháp luật nghiêm minh, khơi thông nguồn lực, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.

* Thưa ông, Nghị quyết 66 nêu rõ quan điểm chỉ đạo công tác xây dựng và thi hành pháp luật là “đột phá của đột phá” trong hoàn thiện thể chế phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Vậy vai trò của nhân dân sẽ được thể hiện như thế nào trong thực hiện nghị quyết và chương trình, kế hoạch của thành phố?

- Điều 28 Hiến pháp năm 2013 nêu rõ: “Công dân có quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội, tham gia thảo luận và kiến nghị với cơ quan nhà nước về các vấn đề của cơ sở, địa phương và cả nước. Nhà nước tạo điều kiện để công dân tham gia quản lý nhà nước và xã hội; công khai, minh bạch trong việc tiếp nhận, phản hồi ý kiến, kiến nghị của công dân”.

Do đó, đột phá được nêu trong Nghị quyết 66 sẽ thành công khi có sự tham gia chủ động của nhân dân. Nhân dân không chỉ thụ hưởng thành quả mà còn trực tiếp góp ý, phản biện, giám sát, bảo đảm pháp luật khi ban hành phản ánh đúng nguyện vọng, quyền lợi chính đáng của người dân. Khi pháp luật gắn với đời sống, được nhân dân tin tưởng và nghiêm túc chấp hành, đó chính là thước đo hiệu quả và tính chính danh của công tác lập pháp. Vì vậy, sự đồng hành tích cực của nhân dân từ xây dựng, thực thi đến giám sát pháp luật chính là nhân tố quyết định để hiện thực hóa nhà nước “của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân”.

* Xin cảm ơn ông!

Sơn Hà (thực hiện)