Hội nghị cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 25 đã chính thức khai mạc hôm 12-11 tại Thủ đô Nay Pyi Taw, Myanmar với sự tham dự của lãnh đạo các nước thành viên và nguyên thủ một số quốc gia khác để cùng thảo luận hàng loạt vấn đề khu vực và thế giới, trong đó tranh chấp dai dẳng trên Biển Đông dự kiến trở thành tiêu điểm trên bàn nghị sự.

Theo chương trình, ngoài hội nghị thượng đỉnh ASEAN, còn có các hội nghị cấp cao liên quan như hội nghị Cấp cao ASEAN+1 với các đối tác (Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và Liên Hợp Quốc), Cấp cao Kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-Úc, Cấp cao ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS), Cấp cao Mê Công-Nhật Bản và Cuộc họp của Lãnh đạo các nước ASEAN với Hội đồng Tư vấn Kinh doanh ASEAN. Song song đó là nhiều cuộc gặp bên lề hội nghị, đáng lưu ý là cuộc gặp giữa Tổng thống Obama và người đồng cấp nước chủ nhà U Thein Sein dự kiến sẽ giải quyết hàng loạt vấn đề trong mối quan hệ song phương. Theo kế hoạch, ông Obama cũng sẽ gặp lãnh đạo đối lập Aung San Suu Kyi vào ngày 14-11.

Phát biểu trong buổi lễ khai mạc, Tổng thống U Thein Sein nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm thực hiện liên kết chặt chẽ về chính trị, kinh tế và trách nhiệm xã hội Cộng đồng ASEAN (AC) cũng như tăng cường hơn nữa quan hệ đối ngoại của khối nhằm mang lại lợi ích chung cho các bên. Theo đó, Tổng thống Myanmar cho biết hai nhiệm vụ chính được thực hiện tại ASEAN trong năm nay là xem xét việc tăng cường thể chế ASEAN phù hợp với Hiến chương ASEAN và nỗ lực hướng đến tầm nhìn phát triển AC sau 2015.

Theo một số chính trị gia ASEAN, hội nghị thượng đỉnh lần thứ 25 là cơ hội cho các thành viên trong khối nhìn lại thành tựu từ trước đến nay, qua đó mở đường hướng cho khu vực - đặc biệt mục tiêu hình thành AC dự kiến vào cuối năm 2015. Dẫn lời Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh, Tân Hoa Xã cho biết năm nay là năm bước ngoặt quan trọng nhất quyết định thành tích của AC vào năm 2015 và Myanmar đã đóng một vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh nhiệm vụ trên. Được biết, các nhà lãnh đạo tại Nay Pyi Taw sẽ thảo luận về tiến độ xây dựng cộng đồng chung ASEAN vào cuối năm 2015, tầm nhìn phát triển AC sau 2015, đồng thời xem xét các khuyến nghị về tăng cường năng lực Ban Thư ký ASEAN và nâng cao hiệu quả của các cơ quan ASEAN.

Ngoài những trọng tâm đã nêu, vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ giữa Trung Quốc và 4 quốc gia ASEAN ở Biển Đông sẽ là đề tài nổi cộm tiếp theo, tạo nên sóng ngầm căng thẳng tại các cuộc họp bởi đây không chỉ là vấn đề chiến lược giữa Bắc Kinh và các bên liên quan, mà còn đóng vai trò quan trọng đối với lợi ích của Mỹ trong khu vực. Mặc dù được coi là chủ đề thảo luận chính tại hội nghị ASEAN và EAS, song giới quan sát cho rằng các buổi tọa đàm về Biển Đông có thể không đạt được đột phá lớn trong dịp này.

Cùng với Biển Đông, vấn đề hợp tác chống nhóm tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) cũng được nhắc đến tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần này. Mỹ đang tìm cách vận động Indonesia, Malaysia và những quốc gia Hồi giáo khác của khu vực ủng hộ kế hoạch của Mỹ chống các tổ chức cực đoan. Ngoài ra, các nhà lãnh đạo còn đề cập đến phản ứng của khu vực liên quan đến đại dịch Ebola, tình hình biến đổi khí hậu cùng vấn nạn buôn người tại Đông Nam Á.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)