Mới đây, bên ngoài một trung tâm mua sắm ở thành phố Hàng Châu, hàng chục chiếc xe điện được xếp ngay ngắn, thu hút người qua đường đến trải nghiệm. Điều đáng lưu ý, những chiếc xe tay ga giống xe Vespa có giá từ 400-660 USD này không dùng các loại pin như axit chì hoặc lithium-ion vốn thông dụng, mà thay vào đó, pin của chúng được làm từ natri, nguyên tố có thể được chiết xuất từ muối biển.

Những chiếc xe điện chạy bằng pin natri-ion của hãng Yadea. Ảnh: BBC

Theo BBC, bên cạnh những chiếc xe điện nói trên là một vài trụ sạc nhanh, có thể sạc pin từ mức 0% lên 80% chỉ trong 15 phút, cùng một trạm đổi pin, cho phép khách đổi pin đã qua sử dụng để lấy pin mới bằng cách quét mã QR.

Số xe nói trên là sản phẩm của Yadea, nhà sản xuất xe 2 bánh lớn của Trung Quốc và là một trong số nhiều công ty tại quốc gia Đông Á này đang cố gắng xây dựng lợi thế cạnh tranh trong công nghệ pin thay thế. Cho đến nay, Yadea đã đưa 3 mẫu xe chạy bằng pin natri-ion ra thị trường và đang có kế hoạch tung ra nhiều mẫu mới nữa.

Ngoài ra, Yadea cũng đã thành lập Viện nghiên cứu năng lượng mới Huayu ở Hàng Châu để nghiên cứu các loại pin mới nổi, đặc biệt là pin natri-ion. Zhou Chao, phó chủ tịch cấp cao của Yadea, cho biết công ty đang tìm cách đưa pin natri-ion đến với hàng chục triệu người dùng bằng cách xây dựng một hệ sinh thái sạc để ai cũng có thể sử dụng những mẫu xe này.

Ông Zhou cho hay, Yadea, nơi bán ra gần 1.000 chiếc xe máy chạy bằng pin natri-ion chỉ trong 3 tháng đầu năm 2025, có kế hoạch xây khoảng 1.000 trụ sạc nhanh dành cho xe chạy bằng pin natri-ion trong năm nay tại Hàng Châu, cho phép người đi xe tìm thấy trạm sạc sau mỗi 2km.

Tuy nhiên, Yadea không “đơn độc” trong nỗ lực thúc đẩy sự phát triển của pin natri-ion. Tailg, một nhà sản xuất xe tay ga khác của Trung Quốc, đã bán các mẫu xe chạy bằng pin natri-ion từ năm 2023. Trong khi đó, FinDreams, bộ phận sản xuất pin của hãng xe điện BYD, đang bắt tay với nhà sản xuất xe 2 và 3 bánh Huaihai xây dựng một nhà máy ở thành phố Từ Châu để sản xuất pin natri-ion.

Về phần mình, các nhà điều hành lưới điện của Trung Quốc cũng đã bắt đầu xây dựng các trạm năng lượng sử dụng pin natri-ion để giúp lưới điện hấp thụ năng lượng tái tạo - lĩnh vực được nhiều nhà nghiên cứu xem là sân chơi chính cho công nghệ mới nổi.

Cory Combs, chuyên gia nghiên cứu các khoáng sản quan trọng và chuỗi cung ứng tại công ty tư vấn Trivium China, nhận định chiến lược đa hướng của các công ty Trung Quốc trong việc thúc đẩy pin natri-ion sẽ đưa các doanh nghiệp này vào vị trí dẫn đầu cuộc đua toàn cầu, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất xe 2 bánh - thị trường đang phát triển nhanh chóng và có tính cạnh tranh cao tại Trung Quốc.

Theo công ty tư vấn iResearch có trụ sở tại thành phố Thượng Hải, chỉ riêng tại Trung Quốc, khoảng 55 triệu xe 2 bánh chạy bằng điện đã được bán ra vào năm 2023, gần gấp 6 lần lượng xe thuần túy, xe điện hybrid và xe điện chạy bằng pin nhiên liệu cộng lại được bán ra trong năm đó.

“Xe 2 bánh thường hoạt động trên quãng đường ngắn hơn và ở tốc độ thấp hơn so với ô tô, khiến chúng ít đòi hỏi hơn về năng lượng và công suất” - Chen Xi, chuyên gia nghiên cứu vật liệu và thiết bị lưu trữ năng lượng tại Đại học Giao thông Tây An - Liverpool, cho biết.

Trong bối cảnh phần còn lại của thế giới đang cố gắng thu hẹp khoảng cách với Bắc Kinh trong cuộc đua sản xuất pin lithium-ion giá rẻ, an toàn và hiệu quả, các công ty Trung Quốc đã có bước khởi đầu trong việc sản xuất hàng loạt pin natri-ion, giải pháp thay thế có thể giúp ngành công nghiệp này giảm sự phụ thuộc vào các khoáng sản thô quan trọng.

Theo Alicia García Herrero, nhà kinh tế và là thành viên cấp cao tại nhóm nghiên cứu Bruegel, chỉ tính riêng trong năm 2023, các công ty Trung Quốc đã chi hơn 55 tỉ nhân dân tệ (tương đương 7,6 tỉ USD) cho hoạt động nghiên cứu và phát triển pin natri-ion. Con số này cao hơn nhiều so với 4,5 tỉ USD mà tất cả các công ty khởi nghiệp về pin của Mỹ huy động được tính đến năm 2023 để tìm ra giải pháp thay thế pin lithium-ion.

Theo phân tích của Viện nghiên cứu Starting Point, mặc dù pin axit chì sẽ tiếp tục thống lĩnh ngành công nghiệp xe điện nhưng thị phần xe điện chạy bằng pin natri-ion được dự đoán sẽ tăng nhanh trong vòng 5 năm tới. Đơn vị này ước tính, đến năm 2030, 15% xe tay ga điện của Trung Quốc sẽ được pin natri-ion cung cấp năng lượng, so với mức chỉ 0,04% hồi năm 2023.

TRÍ VĂN