Hôm 20-3, đảng Nhân dân châu Âu (EPP) đã chính thức đình chỉ tư cách thành viên của đảng Fidesz cầm quyền tại Hungary sau loạt hành động chống Brussels của Thủ tướng Viktor Orban thời gian qua.

Thủ tướng Orban trong cuộc họp báo sau quyết định của EPP. Ảnh: EPA

EPP trong tuyên bố cho biết động thái trên là sự đồng thuận giữa đảng trung hữu này và Fidesz nhằm ngăn khả năng đảng của ông Orban bị khai trừ vĩnh viễn. Quyết định trên được đưa ra sau khi EPP, nhóm chính trị lớn nhất và có ảnh hưởng nhất tại Liên minh châu Âu (EU), nhóm họp ở Brussels để thảo luận việc trừng phạt Thủ tướng Orban. Nhà lãnh đạo dân túy Hungary vốn là vấn đề khiến phe trung hữu “đau đầu” nhiều tháng qua khi thường xuyên “đụng độ” EU với những phát ngôn không kiêng nể cùng chính sách chống nhập cư và cải cách tư pháp bị cho đi ngược lại các giá trị chung của khối. Ngoài chỉ trích những người bất đồng ý kiến trong nội bộ EPP là “kẻ ngu ngốc”, chính phủ của ông Orban hồi tháng 2 còn khiến các nghị sĩ châu Âu nổi giận khi mở chiến dịch công kích thành viên đáng kính của EPP là Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean Claude Junker và cáo buộc tỉ phú người Mỹ gốc Hungary George Soros đang “âm mưu nhấn chìm châu Âu trong biển người nhập cư”.

Lãnh đạo EPP Manfred Weber sau đó nêu ra 3 điều kiện cho Thủ tướng Hungary và Fidesz để tiếp tục là thành viên hoặc bị khai trừ, bao gồm chấm dứt hoạt động chống ông Juncker, xin lỗi các đảng khác trong EPP và duy trì trường Đại học Trung Âu (CEU) do ông Soros thành lập tại Thủ đô Budapest. CEU hiện phải dời các hoạt động sang Thủ đô Vienna (Áo) do chính sách của chính quyền Orban. Tuy chiến dịch công kích rốt cuộc bị hủy bỏ và Thủ tướng Orban đã xin lỗi vì xúc phạm các đối tác EPP, nhưng sự kiện này bị ví như “lằn ranh đỏ” dẫn tới quyết định đình chỉ tư cách thành viên Fidesz với 190 phiếu thuận và 3 phiếu chống.

Lệnh trừng phạt đối với Thủ tướng Orban không có thời hạn, nhưng EPP đã chỉ định 3 chính khách lão luyện để xem xét Hungary có vi phạm các tiêu chuẩn dân chủ của nhóm hay không. Nguồn tin nội bộ cho biết các nghị sĩ cấp cao sẽ đánh giá tình hình và có thể đề xuất bước tiếp theo sau kỳ bầu cử Nghị viện châu Âu (EP) dự kiến vào tháng 5 tới. Tuy quyết định này không làm hài lòng một số nghị sĩ bảo thủ, nhưng việc EPP có khả năng lần đầu tiên khai trừ thành viên sẽ mở đường cho sự chia rẽ giữa Tây và Đông Âu, đồng thời đẩy Hungary nghiêng hẳn về phe cực hữu trong bối cảnh chỉ còn 2 tháng nữa là đến kỳ bầu cử quan trọng. Fidesz hiện đang giữ 12 ghế tại EP. Trong khi đó, một số  thành viên EPP khác quan ngại quyết định trừng phạt sẽ khiến họ trả giá bằng sự quay lưng của các cử tri theo đường lối chống người nhập cư của ông Orban. Diễn biến này có thể tạo điều kiện để nhà lãnh đạo dân túy Hungary hợp tác với Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nội vụ Ý Matteo Salvini - thủ lĩnh đảng cực hữu Liên đoàn phương Bắc chống nhập cư, trở thành phe đối lập tại cơ quan lập pháp EU.

Được biết, EPP quy tụ hầu hết các đảng trung hữu chính trong EU. Hiện EPP là đảng lớn nhất trong EP, EC và Hội đồng châu Âu. Đứng đầu 3 cơ quan quyền lực nhất EU đều là thành viên EPP.

MAI QUYÊN (Theo AFP)