27/11/2017 - 21:24

Điều trị gãy xương tay, chân ở trẻ em không cần mổ mở 

Gãy trên lồi cầu xương cánh tay là loại gãy thường gặp nhất trong các loại gãy xương vùng khuỷu ở trẻ em. Bệnh viện Nhi đồng (BVNĐ) TP Cần Thơ vừa triển khai phương pháp phẫu thuật: nắn kín - xuyên kim qua da dưới màn tăng sáng (C-arm) để điều trị các trường hợp gãy có di lệch mà không cần mổ mở.

Làm chủ kỹ thuật

Bệnh nhi N. T.C. T., ở phường Hưng Thạnh, quận Cái Răng, TP Cần Thơ chạy xe đạp bị sụp ổ gà, gãy trên lồi cầu xương cánh tay phải. Sau 3 ngày được các bác sĩ ở Khoa Ngoại tổng hợp, BVNĐ TP Cần Thơ nắn kín - kết hợp xương dưới C-arm, T. gần như bình phục. Mở băng vết thương, chỉ có 2 dấu chấm nhỏ như 2 lỗ kim.

Bác sĩ mở băng vết thương, chỉ có 2 dấu chấm nhỏ như 2 lỗ kim trên cánh tay.

Bác sĩ Nguyễn Quang Tiến, Trưởng Khoa Ngoại tổng hợp, giải thích: “Trước đây, với trường hợp trên, bác sĩ phải mổ mở, quan sát chỗ gãy và “nắn” lại. Với kỹ thuật này, qua máy C-arm, xương gãy sẽ hiện lên màn hình, bác sĩ quan sát, nắn và xuyên đinh để cố định xương. Đây là phẫu thuật can thiệp tối thiểu không mở ổ gãy, không gây tổn thương mô mềm, trẻ không cần bó bột, không để lại sẹo, đảm bảo chức năng vận động và thẩm mỹ của chi, ít biến chứng và thời gian nằm viện ngắn. Trước đây khi chưa triển khai kỹ thuật này, các bệnh nhi điều trị bằng mổ mở hoặc chuyển lên TP Hồ Chí Minh”.

Gãy trên lồi cầu xương cánh tay ở trẻ em là loại gãy xương thường gặp, chiếm khoảng 60% các gãy xương chấn thương vùng khuỷu tay. Đây là loại gãy có thể gây ra biến chứng tổn thương mạch máu, thần kinh, để lại di chứng về chức năng và thẩm mỹ vùng khuỷu. Nắn kín - kết hợp xương dưới C-arm là một trong các kỹ thuật được BVNĐ 1- TP Hồ Chí Minh chuyển giao cho BVNĐ TP Cần Thơ trong đề án bệnh viện vệ tinh. Trước khi chuyển giao, BVNĐ TP Cần Thơ cử ê kíp bác sĩ, điều dưỡng, gây mê đến BVNĐ 1 để đào tạo kỹ thuật này từ 1-6 tháng. Sau thời gian đào tạo, các bác sĩ về triển khai kỹ thuật tại BVNĐ TP Cần Thơ và những ca đầu tiên, BVNĐ 1 xuống “cầm tay chỉ việc”. Sau đó, BVNĐ TP Cần Thơ đã “làm chủ” được kỹ thuật này.

An toàn, ít biến chứng

Để đánh giá toàn diện việc thực hiện kỹ thuật này, thời gian qua, bác sĩ Nguyễn Quang Tiến cùng Đoàn Hữu Cảnh, Thái Bình An (công tác tại BVNĐ TP Cần Thơ) đã thực hiện đề tài “Kết quả điều trị gãy trên lồi cầu xương cánh tay ở trẻ em bằng phương pháp nắn kín - xuyên kim qua da dưới màn tăng sáng”. Đề tài nghiên cứu trên 124 bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp nắn kín-xuyên kim qua da dưới màn tăng sáng tại Khoa Ngoại, BVNĐ TP Cần Thơ năm 2015 – 2016. Thời gian theo dõi sau điều trị tối thiểu là 3 tháng và cho thấy một số kết quả: Nguyên nhân gãy xương do sinh hoạt là chủ yếu (chiếm 90,3%). Cơ chế chống bàn tay gãy kiểu duỗi chiếm 95,2%.  Tỷ lệ trẻ bị gãy bên tay trái nhiều hơn tay phải (62,9%). Di lệch ra sau chiếm 72,6% và 54 trẻ có dấu hiệu chữ S, 9 trường hợp có dấu nhíu da, đều là dấu hiệu điển hình của gãy di lệch độ III. Có 4 trẻ (3,2%) nắn thất bại chuyển phẫu thuật mở ổ gãy. Đây là các trường hợp gãy chéo nhiều, gãy có mảnh rời nên không vững sau khi nắn. Có 108 trường hợp (90%) liền xương trong 3 tuần đầu sau điều trị (có can xương trên X-quang), không có nhiễm trùng nặng hay chảy máu. Không có trường hợp nào tử vong.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, thời gian phẫu thuật trung bình 25 phút, thời gian nằm viện điều trị trung bình 3,72 ngày. Sau phẫu thuật, trẻ đau ít, sinh hoạt lại nhanh, tỷ lệ di lệch thứ phát sau điều trị là 3,3%. Sau điều trị, chức năng vận động gấp duỗi khuỷu và thẩm mỹ vùng khuỷu tốt và khá chiếm tỷ lệ 84,2%, đạt trung bình là 12,5% và yếu kém chiếm 3,3%.

Trong nghiên cứu, có 7 trường hợp (5,8%) tổn thương thần kinh trụ do xuyên kim. Những trường hợp này được bó bột tròn, rút kim bên trong và theo dõi cho thấy, đều phục hồi tốt trong 3 tháng. Ngoài ra, có 6 trẻ (5%) bị tuột kim phía ngoài trong 2 tuần đầu điều trị và 4 trẻ có di lệch thứ phát ảnh hưởng đến kết quả. Tuột kim có thể là do xuyên kim chưa qua vỏ xương bên đối diện nên không chắc. Do đó, cần xuyên kim đúng kỹ thuật để tránh tuột kim. Có 9 trẻ (7,5%) nhiễm trùng chân kim, tất cả đều là nhiễm trùng da nông và đều hết sau 1 tuần sau khi rút kim kèm uống kháng sinh 5 ngày. Không trẻ nào bị viêm xương hay viêm khớp lúc 3 tuần rút kim.

Nhóm tác giả cho rằng, nắn kín-xuyên kim qua da dưới màn tăng sáng điều trị gãy trên lồi cầu xương cánh tay ở trẻ em do chấn thương là phương pháp phẫu thuật an toàn, ít biến chứng, thời gian nằm viện ngắn, đạt kết quả tốt về chức năng và thẩm mỹ vùng khuỷu.

Ngoài ứng dụng kỹ thuật này để điều trị gãy trên lồi cầu xương cánh tay, các bác sĩ ở Khoa Ngoại, BVNĐ TP Cần Thơ đã ứng dụng để điều trị hầu hết các gãy xương có chỉ định phẫu thuật. Qua thống kê sơ bộ, trong năm 2016, 2017, Khoa Ngoại, BVNĐ TP Cần Thơ đã áp dụng phương pháp này điều trị trên 200 trường hợp xương gãy/năm, chỉ chuyển TP Hồ Chí Minh 3 trường hợp. Hiện nay, hằng ngày, BV đều có ca bệnh nhi gãy xương tay, chân... được điều trị bằng kỹ thuật này.

HUỆ HOA

Chia sẻ bài viết