TRÍ VĂN (Tổng hợp)

Việc Chính phủ Mỹ mới đây cấm 2 hãng card đồ họa lớn nhất thế giới là Nvidia và AMD xuất khẩu nhiều loại chip cao cấp sang Trung Quốc đang khiến nước này “đau đầu” trước nguy cơ lĩnh vực chip trí tuệ nhân đạo (AI) của họ sẽ chậm phát triển trong vài năm tới.

Trụ sở của Nvidia tại Mỹ. Ảnh: Times of Israel

Nỗi lo chip AI...

Nvidia và AMD hôm 31-8 cho biết họ đã được Chính phủ Mỹ yêu cầu ngừng xuất khẩu một số loại chip hiệu suất cao sang nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, gồm A100, H100 của Nvidia và MI250 của AMD. Ðộng thái này nhằm ngăn chặn các công ty trong nước cung cấp linh kiện và công nghệ, nhất là lĩnh vực AI, cho quân đội Trung Quốc.

Hầu hết các nhà bình luận và giới chuyên gia công nghệ thông tin (CNTT) Trung Quốc lo ngại rằng lệnh cấm xuất khẩu nói trên của Mỹ sẽ gián một đòn nặng nề vào lĩnh vực AI của Bắc Kinh trong vài năm tới, vốn hiện phụ thuộc vào chip của Nvidia và AMD.

Mặt khác, động thái trên cũng sẽ gây tổn hại cho các công ty Mỹ vì họ sẽ mất doanh số bán hàng tại thị trường đông dân nhất thế giới. Trong khi AMD cho hay lệnh cấm của Chính phủ Mỹ không ảnh hưởng nghiêm trọng đối với hãng card đồ họa này, Nvidia thì ngược lại. Nvidia tiết lộ, lệnh cấm đã khiến doanh thu của hãng sụt giảm khoảng 400 triệu USD trong quý hiện tại. Cổ phiếu Nvidia giảm 6,6% trong phiên giao dịch hôm 31-8, trong khi cổ phiếu AMD giảm 3,7%. Trong một tuyên bố với CNN, Nvidia cho biết họ đang làm việc với “khách hàng ở Trung Quốc để đáp ứng nhu cầu mua sản phẩm thay thế theo kế hoạch hoặc trong tương lai của họ và có thể tìm kiếm giấy phép khi sản phẩm thay thế không đủ”.

Việc Chính phủ Mỹ yêu cầu Nvidia và AMD không xuất khẩu chip AI cao cấp sang Trung Quốc khiến Bắc Kinh “nổi đóa”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho rằng những hạn chế mới nhất có thể làm chậm sự phát triển trung tâm dữ liệu lớn của Trung Quốc. Ông này cáo buộc những hạn chế mới của Mỹ là chính sách “bá chủ khoa học - công nghệ” và vi phạm các quy tắc kinh tế thị trường. Trong khi đó, một chuyên gia tại công ty máy chủ AI có trụ sở tại Thiên Tân lo ngại, các hoạt động của chính quyền có thể bị ảnh hưởng sau lệnh cấm. Hiện máy chủ dùng trong nhiều hệ thống, như nhận dạng tội phạm hay giám sát giao thông, đang sử dụng chip A100 của Nvidia.

...và nhiều chip tiên tiến khác

Lệnh cấm xuất khẩu các chất bán dẫn tiên tiến đối với Nvidia và AMD được đưa ra chỉ ít lâu sau khi Quốc hội và Chính phủ Mỹ lần lượt thông qua Ðạo luật mang tên “Chip và Khoa học”, gồm khoản trợ cấp 52 tỉ USD cho hoạt động sản xuất chất bán dẫn. Ðạo luật cũng bao gồm một khoản tín dụng thuế đầu tư cho các nhà máy sản xuất chip ước tính trị giá 24 tỉ USD. Ngoài ra, đạo luật cũng sẽ “rót” 200 tỉ USD trong 10 năm để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học của Mỹ nhằm cạnh tranh tốt hơn với Trung Quốc - quốc gia không giấu tham vọng vượt qua Mỹ về AI, 5G, hàng không vũ trụ, xe điện và công nghệ sinh học. Nhật báo Sydney Morning Herald cho hay, Trung Quốc đã chỉ trích dữ dội đạo luật trên, cho rằng chương trình này vi phạm quy tắc thương mại công bằng của Tổ chức Thương mại Thế giới và tạo ra sân chơi không bình đẳng.

Cũng trong tháng 8, Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Mỹ đã cấm xuất khẩu sang Trung Quốc phần mềm thiết kế hỗ trợ máy tính điện tử được sử dụng để phát triển các chip bán dẫn 3 nanomet (nm). Handel Jones, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Công tư vấn Chiến lược Kinh doanh Quốc tế, trong một báo cáo cho rằng lệnh cấm này sẽ có tác động đến thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ lớn hơn tác động của tất cả lệnh cấm trước đây gộp lại, đồng thời ảnh hưởng đến một số công cụ tự động hóa thiết kế điện tử nhất định vốn dành để phát triển kiến ​​trúc bóng bán dẫn Gate-All-Around, gồm công nghệ 2nm của Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Ðài Loan, Tập đoàn sản xuất chíp điện tử Intel (Mỹ) cũng như công nghệ 3nm và 2nm của Hãng điện tử Samsung Electronics (Hàn Quốc).

Theo tờ Asia Times, Mỹ hồi đầu năm 2020 đã ngăn Hà Lan xuất khẩu thiết bị in thạch bản cực tím sang Trung Quốc, khiến nước này kể từ đó không thể sản xuất hàng loạt  chip cao cấp từ 22nm đến 7nm. “Mỹ muốn Trung Quốc chỉ dừng lại ở công nghệ 5nm trong thiết kế chip và 7nm trong sản xuất chip. Vì vậy, tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc trong lĩnh vực điện toán tốc độ cao và AI sẽ chậm lại” - Hong Shibin, một chuyên gia trong lĩnh vực CNTT, nhận định. Nhà bình luận về CNTT Trung Quốc Li Wei cũng có ý kiến tương tự. Ông Li cho rằng các “gã khổng lồ” Internet của Trung Quốc sẽ không còn có thể mua được những con chip tiên tiến nhất từ Nvidia và AMD, đồng nghĩa với việc sự phát triển của họ trong lĩnh vực điện toán tốc độ cao và AI sẽ chậm lại, từ đó sẽ rất khó để các công ty này duy trì lợi thế của họ trong lĩnh vực AI toàn cầu.

Hãng tin Reuters nhận định, nếu không có chip từ Nvidia hay AMD, doanh nghiệp tại Trung Quốc sẽ không thể phát triển các công nghệ phức tạp như nhận diện hình ảnh, giọng nói bằng AI một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Trên điện thoại thông minh hay máy tính, công nghệ này được dùng để tìm kiếm và gắn thẻ hình ảnh. Trong môi trường quân sự, AI có khả năng phân tích ảnh vệ tinh để dò tìm vũ khí, căn cứ hoặc lọc thông tin tình báo.