Lô vaccine COVID-19 đầu tiên thuộc cơ chế phân phối vaccine toàn cầu COVAX đã đến Ghana hôm 24-2. Đây là bước ngoặt đầy hy vọng đối với những quốc gia đang phát triển có nguy cơ bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua tiêm ngừa virus đã khiến hơn 113 triệu người nhiễm và 2,5 triệu người tử vong trên toàn cầu.

Ghana tiếp nhận vaccine COVID-19 thông qua cơ chế COVAX hôm 24-2. Ảnh: Forbes

Theo đó, 600.000 liều vaccine của Hãng dược phẩm AstraZeneca (Anh/Thụy Điển) đã được Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) vận chuyển bằng máy bay từ Viện Huyết thanh Ấn Độ đến sân bay quốc tế Kotoka của Ghana. Quốc gia Tây Phi này được nhận số vaccine đầu tiên từ COVAX nhờ chuẩn bị đầy đủ kế hoạch triển khai tiêm chủng quốc gia, đội ngũ chăm sóc sức khỏe và thiết bị dây chuyền lạnh. Ghana dự kiến tiêm chủng từ ngày 2-3 theo từng giai đoạn, ưu tiên cho nhân viên y tế tuyến đầu, nhóm người trên 60 tuổi và người có bệnh nền. Đến nay, đất nước 30 triệu dân này ghi nhận hơn 81.000 ca mắc COVID-19 với 584 trường hợp tử vong.

Thời khắc lịch sử

“Hôm nay đánh dấu thời khắc lịch sử. Với việc lô vaccine đầu tiên được phân phát, chúng tôi có thể thực hiện lời hứa rằng COVAX giúp bảo đảm người dân từ các nước đang phát triển sẽ không bị bỏ lại phía sau”, Giám đốc điều hành UNICEF Henrietta Fore phấn khởi nói. Trong những tuần tới, UNICEF cũng sẽ vận chuyển hơn 14,5 triệu ống tiêm đến 30 quốc gia. Giám đốc Fore cho rằng trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19 trên toàn cầu, ống tiêm cũng quan trọng như vaccine.

COVAX là sáng kiến y tế công cộng do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Liên minh Vaccine GAVI cùng Liên minh Đổi mới Ứng phó Dịch bệnh đồng lãnh đạo, được thành lập nhằm đảm bảo quyền tiếp cận vaccine công bằng toàn cầu. Hai tỉ liều vaccine dự kiến sẽ đến các quốc gia tham gia chương trình COVAX trong năm nay. Trong đó, ít nhất 1,3 tỉ liều miễn phí dành cho 92 nước nghèo nhất thế giới. Bờ Biển Ngà, láng giềng của Ghana, sẽ là quốc gia tiếp theo nhận vaccine từ COVAX. Theo Tiến sĩ Seth Berkley, Giám đốc điều hành GAVI, trong những tuần tới, COVAX sẽ cung cấp vaccine cho các nước tham gia chương trình để đảm bảo những người có nguy cơ cao nhất được bảo vệ, dù họ sống ở đâu.

Vaccine thuộc chương trình COVAX được phân phối đến quốc gia đầu tiên là Ghana giữa lúc giới chuyên gia y tế ngày càng lo ngại sự chênh lệch rõ nét về triển khai vaccine trên toàn thế giới. Theo Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus, 210 triệu liều vaccine đã được sử dụng trên toàn cầu nhưng phân nửa trong số đó chỉ ở hai quốc gia, trong khi hơn 200 nước vẫn chưa có chế phẩm ngừa COVID-19.

Các chuyên gia kinh tế cảnh báo loại những nước nghèo ra khỏi chương trình tiêm vaccine sẽ để lại những hậu quả nặng nề và lâu dài. Cụ thể, điều này sẽ khoét sâu tình trạng bất bình đẳng, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế và xã hội, đẩy nhiều quốc gia đến cảnh nợ nần chồng chất. Theo nghiên cứu gần đây của tổ chức RAND Corporation, nếu các nước nghèo nhất không tiếp cận được vaccine, nền kinh tế toàn cầu sẽ mất 153 tỉ USD/năm.

HẠNH NGUYÊN (Theo AP)