Trái với những tuyên bố trước đây, Thủ tướng Anh Theresa May (ảnh) hôm 18-4 bất ngờ tuyên bố sẽ đề nghị Quốc hội nước này bỏ phiếu về việc tổ chức tổng tuyển cử sớm vào ngày 8-6. Theo giới phân tích, đây là "canh bạc" chính trị khôn ngoan mà nữ lãnh đạo Anh nói riêng hay bất kỳ chính trị gia nào đều sẽ lựa chọn.

Theo quy định, lãnh đạo đảng nắm nhiều ghế trong Quốc hội sẽ trở thành Thủ tướng Anh. Trước đây, Thủ tướng Anh có thể kêu gọi tiến hành tổng tuyển cử sớm bất cứ khi nào miễn có sự chấp thuận của Nữ hoàng. Nhưng theo luật mới được thông qua năm 2011, tổng tuyển cử chỉ được tổ chức mỗi 5 năm trừ trường hợp Quốc hội mất lòng tin vào chính phủ hoặc 2/3 nghị sĩ ủng hộ động thái này. Theo giới quan sát, bà May dễ dàng có đủ số phiếu cần thiết để tổ chức tổng tuyển cử trước thời hạn khi lãnh đạo Công đảng đối lập Jeremy Corbyn cũng tỏ ra hoan nghênh và cho đây là cơ hội để có được một chính phủ "đặt lợi ích đa số lên hàng đầu".

Theo giới phân tích, bà May dường như đã tính toán và nhận thấy đây là một "canh bạc" chắc chắn nhất mà bất kỳ chính trị gia nào cũng sẽ lựa chọn khi nguy cơ thất bại của đảng Bảo thủ cầm quyền được đánh giá là rất thấp. Theo phân tích của BBC dựa trên kết quả các cuộc thăm dò dư luận gần đây, tỷ lệ ủng hộ đảng Bảo thủ cao hơn Công đảng tới 17%. Hiện đảng Bảo thủ chỉ chiếm đa số quá bán sít sao với 330/650 ghế trong Hạ viện, trong khi thăm dò do YouGov tiến hành cho thấy nếu tổng tuyển cử, đảng Bảo thủ có thể giành được 382 ghế so với 179 ghế của Công đảng. Đối với câu hỏi ai sẽ làm thủ tướng tốt nhất, có 50% người chọn bà May và chỉ 14% chọn thủ lĩnh Công đảng Corbyn. Thế nên đâu có lý do gì mà Thủ tướng May phải đợi đến khi Quốc hội hiện nay mãn nhiệm vào năm 2020 mới tổ chức tổng tuyển cử.

Còn xét về mặt lợi ích, có thể thấy những gì đảng Bảo thủ đạt được nếu chiến thắng sẽ lớn hơn nhiều so với rủi ro khi thất bại. Có một thực tế rằng bà May lên nắm quyền Thủ tướng không qua bầu cử sau khi ông David Cameron từ nhiệm. Do đó, việc giành được nhiều phiếu bầu trong cuộc bầu cử sớm sẽ củng cố tính pháp lý của bà trong vai trò Thủ tướng. Quan trọng hơn, chiến thắng này sẽ tăng cường sự ủng hộ chính trị giúp tiến trình rút Anh khỏi Liên minh châu Âu (Brexit) diễn ra suôn sẻ trong bối cảnh Quốc hội Anh đang chứng kiến sự chia rẽ nghiêm trọng về kế hoạch đàm phán của chính phủ. Đây đồng thời là sự bảo chứng đối với chiến lược "Brexit cứng" của bà May. Theo đó, các bên còn lại sẽ phải thừa nhận thực tế rằng việc tách khỏi EU là giải pháp mà người dân xứ sương mù hai lần chọn lựa. Việc bỏ phiếu sớm vào tháng 6 tới đồng nghĩa với việc nước Anh sẽ tiến hành cuộc tổng tuyển cử lần sau vào năm 2022. Đến thời điểm đó, chắc chắn Luân Đôn đã hoàn tất đàm phán Brexit.

Thủ tướng May cam kết nếu đảng Bảo thủ giành chiến thắng, nước Anh sẽ có "ban lãnh đạo mạnh mẽ và ổn định". Tuy nhiên, bà từ chối tranh luận trực tiếp trên truyền hình như trong 2 kỳ bầu cử trước đây.

MAI QUYÊN (Theo Guardian, New York Times)