Chính phủ vừa ban hành Nghị định 40/2021/NÐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 89/2014/NÐ-CP quy định về xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND), Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT). Nhiều điểm mới trong nghị định sẽ tạo cơ hội để các nghệ sĩ có nhiều cống hiến cho nghệ thuật nước nhà được tôn vinh xứng đáng.

Đạo diễn Kiều Mỹ Dung hướng dẫn diễn xuất cho học sinh tham gia chương trình “Sân khấu học đường”.

Nghệ sĩ, đạo diễn Kiều Mỹ Dung gắn bó với sân khấu cải lương ở Cần Thơ gần nửa thế kỷ qua. Bà từng là diễn viên rồi sau chuyển qua công tác đạo diễn, truyền nghề. Nhiều thế hệ học trò do bà truyền dạy nay đã thành danh, có nhiều đóng góp cho nghệ thuật cải lương. Vậy nhưng, trong lần xét tặng danh hiệu NSƯT gần đây, bà đã bị “trượt” vì không đáp ứng tiêu chí giải thưởng. Với những đổi mới của nghị định lần này, đạo diễn Kiều Mỹ Dung rất phấn khởi. “Dĩ nhiên, đạt danh hiệu NSƯT hay không thì mình vẫn làm nghề, cống hiến mãi thôi. Nhưng danh hiệu NSƯT thật sự ý nghĩa và cao quý. Vả lại, không chỉ tôi mà còn có nhiều thế hệ nghệ sĩ đi trước cũng bị vướng bởi tiêu chí giải thưởng”, đạo diễn Kiều Mỹ Dung chia sẻ.

Quả vậy, tiêu chí giải thưởng được xem là “bất khả thi” với nhiều nghệ sĩ tên tuổi trước đây, nếu không xét đặc cách. Kể cả các NSND: Lệ Thủy, Thanh Tuấn, Trọng Hữu, Minh Vương... cũng đều phải đặc cách. Trong khi với người hâm mộ, họ hoàn toàn xứng đáng và tài năng của họ đã là một bảo chứng. Gọi là “bất khả thi” vì với các nghệ sĩ lão thành, trước đây có rất ít cuộc thi để đoạt giải thưởng, huy chương. Vả lại, họ là những người thuộc thế hệ khai phá, đi trước, khi đã trở thành “cây đa cây đề” thì chẳng lẽ phải đi thi để cho học trò chấm. Vậy nên, thay đổi trong nghị định rất hợp lý.

Cụ thể, để đạt danh hiệu NSƯT, nghệ sĩ phải đạt 1 trong các tiêu chí: Có ít nhất 2 giải Vàng quốc gia (trong đó có 1 giải Vàng là của cá nhân); Có ít nhất 1 giải Vàng quốc gia và 2 giải Bạc quốc gia (trong đó có 1 giải Vàng là của cá nhân); Có ít nhất 3 giải Vàng quốc gia (nếu không có 1 giải Vàng là của cá nhân). Ðáng chú ý, tiêu chí mới là có cống hiến nổi trội, tài năng nghệ thuật xuất sắc, thiếu giải thưởng theo quy định như 3 tiêu chí trên nhưng được Hội đồng các cấp thảo luận, đánh giá là trường hợp đặc biệt, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Nghị định cũng nêu rõ các tiêu chí để thảo luận, đánh giá. Nghệ sĩ là người cao tuổi theo quy định tại Ðiều 2 Luật Người cao tuổi, có nhiều cống hiến, đóng góp trong lĩnh vực nghệ thuật. Nghệ sĩ tích cực tham gia nhiều hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị lớn của địa phương và đất nước. Nghệ sĩ là giảng viên các trường đào tạo văn hóa, nghệ thuật chuyên nghiệp, đào tạo nhiều thế hệ sinh viên tham gia đạt các giải thưởng cao tại các cuộc thi nghệ thuật chuyên nghiệp quốc tế.

Với quy định này, vai trò của các hội chuyên ngành ở địa phương rất quan trọng. Vì đây là cấp cơ sở sẽ nắm rõ thông tin nghề nghiệp, những cống hiến của nghệ sĩ ở các lĩnh vực, để từ đó rà soát, giới thiệu. Ông Nguyễn Hoàng Dũ, Chủ tịch Hội Sân khấu TP Cần Thơ, cho biết: Sau khi biết nghị định mới về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT có hiệu lực từ ngày 15-5 tới, anh em hội viên rất phấn khởi. Ban chấp hành hội sẽ rà soát các nghệ sĩ đủ tiêu chuẩn, có nhiều cống hiến để giới thiệu, đề cử các danh hiệu phù hợp.

Bài, ảnh: ÐĂNG HUỲNH