Vậy là chỉ trong vòng một năm, Mỹ đã hai lần “trảm” tướng ở Afghanistan. Không giống như lần cách chức tư lệnh David McKiernan hồi tháng 6 năm ngoái là để chuẩn bị cho việc áp dụng chiến lược mới, việc sa thải tướng Stanley McChrystal hồi tuần rồi không dẫn tới bất kỳ sự thay đổi nào về mặt chiến lược và mục tiêu của Washington tại quốc gia Nam Á này. Đó là tăng quân để đánh bại Taliban, xây dựng lực lượng an ninh sở tại để Mỹ có thể bắt đầu rút quân về nước từ tháng 7-2011. Việc chỉ định tướng David Petraeus, thượng cấp của ông McChrystal, làm tư lệnh các lực lượng Mỹ và NATO tại Afghanistan cho thấy tầm quan trọng của cuộc chiến này đối với nước Mỹ (ông Petraeus là tư lệnh Bộ chỉ huy Trung tâm (CENTCOM), phụ trách cả hai cuộc chiến Iraq và Afghanistan).

Trong cuộc gặp với Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai tại Thủ đô Kabul ngày 26-6, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mike Mullen trấn an rằng tướng Petraeus sẽ theo đuổi các chính sách của người tiền nhiệm, vốn được ông Karzai ca ngợi là đã làm giảm thương vong đối với thường dân. Số là trong thời gian tại nhiệm, tướng McChrystal đã ra lệnh hạn chế thả bom và bắn pháo khi giao tranh với Taliban ở những khu vực có đông thường dân. Tuy nhiên, chủ trương này bị không ít người chỉ trích là “trói tay trói chân” binh sĩ NATO, tạo lợi thế trên chiến trường cho Taliban. Và ngay trong ngày đô đốc Mullen có mặt tại Afghanistan đã có thêm 5 binh sĩ quốc tế thiệt mạng, nâng số lính liên quân chết trong tháng 6 lên 89 người, trở thành tháng chết chóc nhất đối với họ trong gần 9 năm qua. Trong khi đó, chính quyền của Tổng thống Karzai hầu như mới chỉ kiểm soát được Kabul và vùng phụ cận.

Giữa tuần rồi, Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates tuyên bố Mỹ sẽ “không sa lầy” tại Afghanistan và cho rằng liên quân đang đạt được một số tiến bộ ở đây. Tuy nhiên, dường như ông chủ Lầu Năm Góc không làm dân chúng xứ cờ hoa bớt bị ám ảnh rằng Afghanistan sẽ trở thành cuộc chiến dài nhất trong lịch sử nước Mỹ. Theo thăm dò dư luận hồi cuối tuần rồi của Rasmussen Reports, 48% người được hỏi nói kết thúc cuộc chiến quan trọng hơn chiến thắng. Còn thăm dò của Newsweek cho thấy hiện có tới 53% không ủng hộ cách thức Tổng thống Barack Obama xử lý cuộc chiến ở Afghanistan, gần gấp đôi so với 27% hồi tháng 2; 46% tin rằng Mỹ đang thất bại trong khi chỉ 26% cho rằng Mỹ đang chiến thắng. Nhiều đồng minh quan trọng của Mỹ gần đây cũng đã đưa ra thời hạn cho việc rút quân về nước. Chẳng hạn Ba Lan cho biết sẽ rút quân về nước trước năm 2012, Anh vào năm 2015, Úc trong vòng 3 năm tới...

Nhiều nhà phân tích quân sự cho rằng với tướng mới nhưng vẫn áp dụng chiến lược cũ, mục tiêu của Mỹ về việc “lật ngược thế cờ” trong thời gian từ nay tới mùa hè năm sau là bất khả thi. Và như vậy, kế hoạch bắt đầu rút quân khỏi Afghanistan trong 13 tháng nữa coi như phá sản.

LÊ DÂN