AP1000 là lò phản ứng hạt nhân loại nhỏ thuộc quyền sở hữu của tập đoàn Westinghouse. Đây là lò phản ứng hạt nhân được phát triển nhiều nhất tại Mỹ trong hơn 2 thập niên qua. Lò phản ứng này tạo ra 1GW điện, đủ cung cấp cho hơn 750.000 hộ gia đình.

Lò phản ứng hạt nhân AP1000 tại Mỹ. Ảnh: Westinghousenuclear.com

Tại Trung Quốc trong những năm gần đây, nhiều lò phản ứng hạt nhân cũng được xây dựng thuộc phiên bản AP1000. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang có kế hoạch bổ sung lò phản ứng hạt nhân mới, tiến gần đến tổng số lượng lò vượt con số 90 của Mỹ.

Mỹ vẫn đang dẫn đầu thế giới về sản xuất năng lượng hạt nhân và đóng vai trò trung tâm trong việc phát triển công nghệ này. Tuy nhiên, trong vài thập kỷ qua, nước này đã tụt hậu rất xa so với Trung Quốc, quốc gia đang xây dựng rất nhiều lò phản ứng đến mức dự kiến ​​sẽ có công suất điện hạt nhân lớn nhất hành tinh vào năm 2030.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ Mỹ ngày 28-10 đã ký thỏa thuận trị giá 80 tỉ USD với Brookfield và Cameco, các công ty sở hữu Westinghouse, nhằm thúc đẩy sản xuất điện phục vụ phát triển trí tuệ nhân tạo (AI). 

Theo thông tin từ Brookfield, khoản đầu tư lấy nguồn vốn từ thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Nhật Bản này sẽ được sử dụng để xây dựng khoảng 8 nhà máy điện hạt nhân AP1000, hoặc kết hợp giữa các nhà máy quy mô lớn và lò phản ứng mô-đun cỡ nhỏ (SMR).

Thỏa thuận trên được kỳ vọng sẽ góp phần hiện thực hóa mục tiêu của Tổng thống Donald Trump về việc tăng gấp 4 lần công suất điện hạt nhân của Mỹ, tức đạt 400GW vào năm 2050.

Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright tuyên bố thỏa thuận trên sẽ giúp hiện thực hóa tầm nhìn của Tổng thống Trump nhằm tiếp thêm năng lượng cho nước Mỹ và giành chiến thắng trong cuộc đua AI toàn cầu.

Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi khẳng định năng lượng hạt nhân phải đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu điện toàn cầu đang gia tăng mạnh mẽ do sự bùng nổ của AI, các trung tâm dữ liệu và quá trình chuyển đổi số. Cũng theo người đứng đầu IAEA, năng lượng hạt nhân là giải pháp quy mô lớn, ổn định và ít phát thải carbon, có thể bổ sung cho năng lượng tái tạo nhờ khả năng cung cấp điện liên tục cả ngày lẫn đêm, bất kể điều kiện thời tiết.

Hiện có hơn 20 quốc gia đang hướng tới mục tiêu tăng gấp 3 công suất điện hạt nhân toàn cầu vào giữa thế kỷ này, trong khi khoảng 30 nước khác đang phát triển chương trình điện hạt nhân dân sự với sự hỗ trợ của IAEA. 

Giới chuyên gia cho biết các lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) và thế hệ tiên tiến mới có nhiều thiết bị có thể được sản xuất tại nhà máy trước khi đưa đến địa điểm xây dựng nhà máy hạt nhân, điều này giúp quá trình thi công nhanh hơn, rẻ hơn và an toàn hơn.

ĐỨC TRUNG (Tổng hợp)