Mới đây, anh Nam (ở phường Bình Thủy, TP Cần Thơ) phát hiện con trai hút thuốc lá điện tử. Anh vô cùng tức giận. Phần nhiều là giận chính mình vì đã làm gương xấu cho con trong việc hút thuốc, dù biết thuốc lá gây nhiều tác hại cho sức khỏe bản thân và cả những người xung quanh; nhất là thuốc lá điện tử tạo ra nguy cơ bệnh tật đa dạng và nguy hiểm.

Đừng thử một lần “cho biết mùi vị”

Trưa hôm qua, anh Nam có hẹn với một người bạn cũ tại quán cà phê gần cổng trường THPT (ở phường Bình Thủy), trường của con trai anh đang học. Bước vào quán, anh Nam nhìn thấy nhóm nam sinh ngồi ở một bàn trong góc cắm cúi mặt vào màn hình điện thoại. Trong số các bạn trẻ vừa tan học chưa về nhà đó, anh Nam thấy có một dáng vẻ thân quen, trên tay đang cầm thiết bị thuốc lá điện tử. Anh hốt hoảng nhận ra, đó là con trai mình. Anh Nam hủy cuộc hẹn với bạn rồi chở ngay con về nhà.

Trung tâm Y tế Bình Thủy thường xuyên tuyên truyền cho học sinh địa phương về tác hại của thuốc lá điện tử.

Con trai anh Nam đang học lớp 10. Em nói với cha là chỉ mới thử hút thuốc lá điện tử lần đầu “do mấy đứa rủ thử một lần cho biết “mùi vị”. Với lại, ở nhà, em cũng thấy cha hút thuốc “rất ngầu”, mặc dù mẹ thường bực bội khi cha hút thuốc.

Nghe những lời của con trai, anh Nam cảm thấy hối hận vì đã trực tiếp làm tấm gương xấu cho con. Anh Nam nhớ lại ký ức thời niên thiếu, anh cũng từng bắt chước các chú, các anh, tập tành hút thuốc cho “ra vẻ người lớn”, rồi dần ghiền thuốc lúc nào không hay. Anh Nam đã tâm sự với con trai: “Cha hút thuốc và đang vật lộn để bỏ nó, nên xin con đừng thử”.

Anh Nam giải thích cho con hiểu, thuốc lá điện tử thậm chí còn nguy hiểm hơn thuốc lá truyền thống. Những loại này có thể bị lạm dụng để trộn với các chất ma túy mới, chất gây nghiện mới, cùng với nhiều hương liệu và hóa chất độc hại khác, gây tổn thương nghiêm trọng não bộ đang phát triển của trẻ vị thành niên và đang tuổi lớn, ảnh hưởng khả năng học tập, tư duy, trí tuệ và gây ra các rối loạn tâm thần, hành vi.

Nghe sự day dứt của cha đối với việc hút thuốc, con trai anh hiểu hơn về tác hại của thuốc lá, hứa với cha sẽ không tái phạm. Em cho biết, nhà trường và các y bác sĩ ở Trung tâm Y tế Bình Thủy từng tổ chức chương trình tuyên truyền về chủ đề này. Tuy nhiên, chỉ vì muốn “hòa đồng” cùng các bạn, nên em trót “nhập cuộc”.

Chị Dương Thu Hà, cán bộ Trung tâm Y tế Bình Thủy cho biết, thực trạng học sinh hút thuốc lá, đặc biệt là các sản phẩm thuốc lá mới, thuốc lá điện tử đang báo động. Nhiều em cấp 2 đã hút thuốc; đa số các em tiếp cận thông qua việc có các anh, chị đã hút thuốc. Chị Dương Thu Hà mong rằng, phụ huynh hãy nâng cao tinh thần trách nhiệm cùng với thầy cô giáo, thường xuyên quan tâm và giám sát các con chặt chẽ, đừng để trẻ tiếp cận với việc hút thuốc, dù chỉ là thử.

Độc dược hủy hoại tương lai

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thời gian qua, trung tâm tiếp nhận rất nhiều trường hợp bệnh nhân trẻ bị vấn đề sức khỏe nghiêm trọng do hút thuốc lá điện tử. Nguy kịch nhất là những trường hợp ngộ độc chất ma túy mới có trong thuốc lá điện tử, với các triệu chứng ban đầu là đờ đẫn, lẫn lộn, hoang tưởng, ảo giác, run rẩy. Khi đến bệnh viện, tình trạng nghiêm trọng hơn, rơi vào hôn mê, co giật, tổn thương đa cơ quan, thậm chí tổn thương não cấp tính. Ngoài ra, người bệnh còn bị tổn thương tim, suy tim cấp. Những trường hợp này biến các tạng của người trẻ suy thoái nhanh chóng, có nguy cơ tử vong cao.

Theo các chuyên gia y tế, cơ chế gây hại của thuốc lá điện tử vô cùng phức tạp và đáng lo ngại, vượt xa các tác hại của thuốc lá truyền thống. Thuốc lá điện tử tấn công cơ thể theo nhiều cơ chế độc lập, nhưng đồng thời tạo ra nguy cơ bệnh tật đa dạng và khó lường. Trong đó, nicotine là “xương sống” của các loại thuốc lá và được coi là ma túy gây nghiện. Nicotine trong thuốc lá điện tử thường được bào chế ở nồng độ cao để tạo cảm giác dễ chịu, ít gắt khi hít. Điều này dẫn đến việc người dùng, đặc biệt là giới trẻ dễ bị quá liều, ngộ độc và nghiện rất nhanh. Nicotine gây độc trực tiếp đến não bộ, làm suy giảm chức năng nhận thức, bao gồm tư duy, trí tuệ, khả năng học hành và gây ra các rối loạn tâm thần, giảm khả năng tập trung ngay cả khi không có biểu hiện ngộ độc cấp tính.

Cùng với Nicotine, các hóa chất phụ gia và hương liệu tạo ra cơ chế gây bệnh thứ hai, nguy hiểm bởi sự đa dạng, phức tạp. Khi bị đốt nóng hoặc làm nóng, hơn 20.000 chất tạo ra các hợp chất độc hại, gây các bệnh lý hô hấp nghiêm trọng như tổn thương phổi cấp, bệnh phổi tắc nghẽn và ung thư phổi, cùng các bệnh lý tim mạch, nội tiết. Nguy hiểm nhất, thuốc lá điện tử chứa đựng các loại chất gây nghiện mới, phổ biến là cần sa tổng hợp với độc tính rất mạnh đối với hệ thần kinh và đa cơ quan. Các chất này dẫn tới hôn mê, co giật, ảo giác, tổn thương đa cơ quan, thậm chí tổn thương não cấp tính, như xuất huyết não, nhồi máu não và suy tạng cấp tính ở người trẻ tuổi.

Bài, ảnh: THU SƯƠNG