Các thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ. Ảnh: Reuters

Với 5 phiếu thuận và 4 phiếu chống, Tòa án Tối cao Mỹ ngày 21-1 đã ra phán quyết bãi bỏ quy định hạn chế mức đóng góp tài chính trực tiếp của các tập đoàn và hiệp hội cho các ứng cử viên tranh cử cấp bang lẫn liên bang. Phán quyết này được đưa ra ngay trong ngày Tổng thống Barack Obama kêu gọi áp dụng các quy định mới nghiêm ngặt hơn đối với các ngân hàng lớn của Mỹ, trong đó hạn chế các thể chế này tham gia vào các loại đầu tư rủi ro cao mà ông cho là đã góp phần gây ra cuộc khủng hoảng tài chính cuối năm 2008. Tổng thống Obama cho rằng phán quyết của tòa sẽ “bật đèn xanh” cho “sự can thiệp thô bạo mới” từ đồng tiền của các nhóm lợi ích, đặc biệt là các ông lớn trong ngành dầu mỏ, ngân hàng, bảo hiểm y tế và các thế lực khác.

Thủ lĩnh phe thiểu số của đảng Cộng hòa tại Thượng viện, ông Mitch McConnell, người từ lâu đã ủng hộ luật vận động tranh cử mới, gọi phán quyết của tòa là “quyết định lịch sử” nhằm cái mà ông cho là “bảo vệ quyền tự do ngôn luận của các doanh nghiệp và hiệp hội về các ứng cử viên cho đến ngày bầu cử”. Tuy nhiên, 4 thẩm phán bỏ phiếu chống cho rằng quyết định nói trên của Tòa án Tối cao đã đi ngược lại “lương tri của nhân dân Mỹ, những người đã đấu tranh chống tham nhũng trong bộ máy chính quyền dân cử”. Theo Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Chris Van Hollen, phán quyết này sẽ cho phép các tập đoàn kinh tế lớn tại Mỹ “mua và bán các cuộc bầu cử”. Các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ khác trong quốc hội Mỹ cho biết họ sẽ nỗ lực tìm kiếm các giải pháp phòng ngừa các doanh nghiệp tác động đến chính trường nước này.

Thời gian gần đây, Tổng thống Obama đề xuất nhiều dự luật nhằm kiểm soát các doanh nghiệp hùng mạnh và giàu có trên lĩnh vực dược phẩm, dầu khí, ngân hàng. Theo các nhà phân tích, quyết định của các thẩm phán tối cao sẽ gây bất lợi cho đảng Dân chủ cầm quyền trước cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ vào tháng 11-2010. Họ cho rằng nếu Quốc hội Mỹ không hành động nhanh chóng nhằm áp đặt lại các hạn chế, các ngân hàng và công ty tài chính Mỹ có thể tự do sử dụng đồng tiền để ủng hộ cho các ứng cử viên vào Quốc hội có lập trường phản đối những đề xuất mới của Tổng thống Obama. Điều này không chỉ làm khó Tổng thống Obama trong thời gian cầm quyền còn lại của ông, mà còn có thể dấy lên một cuộc chiến tốn kém trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ diễn ra vào cuối năm nay.

PHÚC GIA AN
(Theo Latimes, WP, AP, WSJ, AFP)