09/06/2020 - 17:33

Mỹ-Trung cạnh tranh đề cử lãnh đạo WTO 

Giằng co giữa hai cường quốc tiếp tục xảy ra tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WHO) khi cơ quan Liên Hiệp Quốc này đang trong tiến trình bầu chọn lãnh đạo.

Các ứng viên cạnh tranh ghế lãnh đạo WTO từ trái sang: bà Amina, ông Groser và đại diện đến từ Ireland Hogan. Ảnh: Reuters

Trong số các ứng viên được cân nhắc, tờ Nikkei Asian Review cho biết Trung Quốc có vẻ ủng hộ bà Amina Mohamed đến từ Kenya. Đây là một trong nhiều quốc gia châu Phi nhận được sự tài trợ “hào phóng” từ Bắc Kinh. Cường quốc châu Á cũng tự coi mình là đại diện của nhóm nước đang phát triển tại WTO. Cùng với bộ quy tắc thương mại hứa hẹn có lợi cho những nước đang phát triển, Trung Quốc tự tin sẽ giành được sự ủng hộ của họ đối với ứng viên mình hậu thuẫn. Cá nhân bà Amina, từng là Ngoại trưởng Kenya, nhận nhiều khen ngợi về tài đàm phán cũng như kỹ năng tạo sự đồng thuận. Nếu được chọn, bà không chỉ là người phụ nữ đầu tiên mà còn là công dâu đầu tiên đến từ lục địa đen lãnh đạo WTO.

Về phía Mỹ, Washington dành sự tập trung cho cựu Bộ trưởng Thương mại New Zealand Tim Groser. Từng đảm nhiệm vị trí đại sứ New Zealand tại Mỹ và thẳng thắn bày tỏ quan ngại sự trỗi dậy của Trung Quốc, ông Groser được kỳ vọng thúc đẩy các chương trình cải cách mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ủng hộ.

Từ cuối năm ngoái, WTO lâm vào khủng hoảng sau khi Washington từ chối phê chuẩn các bổ nhiệm thẩm phán mới khiến Cơ quan Phúc thẩm WTO bị tê liệt. Diễn biến này còn đẩy các cuộc thảo luận thương mại Vòng đàm phán Doha rơi vào trì trệ, dẫn đến việc WTO không thể giải quyết vấn đề liên quan kinh tế kỹ thuật số cùng những xu hướng của thế hệ tiếp theo. Cho tới giữa tháng 5 năm nay, Tổng Giám đốc WTO Roberto Azevedo tuyên bố từ chức vì lý do cá nhân. Nếu đúng lộ trình, nhà ngoại giao Brazil đến cuối tháng 8-2021 mới kết thúc nhiệm kỳ 4 năm lần thứ hai.

Sự ra đi này gây nhiều bất ngờ và để lại khoảng trống nguy hiểm trong bối cảnh WTO đang đấu tranh để kiềm chế căng thẳng thương mại toàn cầu và phối hợp ứng phó đại dịch COVID-19. Tuy ông Azevedo phủ nhận rời chức vụ vì tham vọng chính trị, nhiều nhà phân tích cho biết Tổng Giám đốc WTO vốn ủng hộ thương mại mở cùng nhiều chương trình hợp tác quốc tế và điều này xung đột với chính sách ưu tiên quan hệ song phương của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Kể từ khi thành lập từ năm 1995, WTO đã trải qua 6 đời lãnh đạo và 4 tổng giám đốc gần nhất được bổ nhiệm xen kẽ giữa ứng viên thuộc những quốc gia đang phát triển và phát triển. Với quy tắc này, lãnh đạo kế nhiệm ông Azevedo có thể là người của quốc gia phát triển. Nếu vậy, ông Groser hiện là lựa chọn phù hợp nhưng việc cựu bộ trưởng New Zealand khả năng xuôi theo chương trình nghị sự do Mỹ đề xuất lại đi ngược với mong muốn của Liên minh châu Âu (EU). Hiện có tin Ủy viên Thương mại EU Phil Hogan đang tích cực được đề cử và vị này cũng tỏ ra quan tâm ghế lãnh đạo WTO.

Trong khi đó, Trung Quốc đang dốc sức thúc đẩy cho người mà họ ủng hộ và coi đây là điều kiện giúp Bắc Kinh tăng cường tiếng nói tại WTO giữa lúc chiến tranh thương mại với Mỹ vẫn diễn ra gay gắt. Các nhà phân tích nhìn nhận đây sẽ là “mặt trận” mới giữa Mỹ-Trung bởi Nhà Trắng sẽ không im lặng trước ý định của Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng tại các tổ chức quốc tế. Hồi tháng 3, hai bên cũng từng tranh cãi quyết liệt khi Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) tiến hành chọn lãnh đạo mới.

MAI QUYÊN

Chia sẻ bài viết