Hoặc Chính phủ Anh có hành động ngăn chặn “thảm họa mùa đông” do chi phí năng lượng tăng vọt, không thì thiệt hại về tài chính gây ra cho các hộ gia đình và doanh nghiệp có thể đẩy nước này đến gần với suy thoái.

Hơn 1/2 số hộ gia đình ở Anh có thể sẽ rơi vào tình trạng “đói” nhiên liệu vào năm sau. Ảnh: Bloomberg

Anh nhập khẩu khoảng 4% khí đốt từ Nga, thấp hơn tỷ lệ cung cấp khí đốt của Mát-xcơ-va cho châu Âu. Đặc biệt từ sau khi khủng hoảng Ukraine bùng phát vào tháng 2, mức trần hóa đơn năng lượng của các hộ gia đình ở Anh đã tăng kỷ lục với trần hiện ở mức 1.971 bảng.

Tuần này, cơ quan điều tiết năng lượng Anh Ofgem sẽ công bố mức trần mới và theo dự báo, con số này có thể tăng lên 2.980 bảng. Công ty nghiên cứu thị trường Cornwall Insight cho rằng giá trần có thể tiếp tục tăng lên 3.003 bảng vào đầu năm sau và nếu không có sự hỗ trợ thêm của chính phủ, hóa đơn năng lượng bình quân của một hộ gia đình ở Anh sẽ ở mức 4.266 bảng vào tháng 1 và lên 5.816 bảng vào tháng 4, thậm chí vượt 6.000 bảng/năm trong những tháng tiếp theo.

Khi giá trần năng lượng nâng lên, Citigroup dự báo lạm phát ở Anh sẽ đạt đỉnh 18,6% vào tháng 1-2023, gấp 9 lần so với mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Anh (BoE). Lần cuối cùng lạm phát giá tiêu dùng ở nước này trên 18% là vào năm 1976. Theo BoE, nền kinh tế Anh sẽ rơi vào suy thoái và lạm phát ở nước này sẽ tăng từ mức cao nhất trong 40 năm qua là 10,1% lên 13,3% vào tháng 10.

Kế hoạch “không tưởng”

Trước các dự báo ảm đạm, Phòng Thương mại Anh (BCC) và Tổ chức tư vấn Resolution Foundation kêu gọi chính phủ triển khai các biện pháp hỗ trợ khẩn cấp chưa từng có, tương tự khi đại dịch COVID-19 bùng phát, để đối phó với giá cả leo thang trong giai đoạn trung và dài hạn. Hồi tháng 6, Chính phủ Anh đã đưa ra gói hỗ trợ trị giá 36 tỉ bảng, bao gồm các khoản giảm hóa đơn năng lượng của mỗi hộ gia đình và hỗ trợ sinh hoạt phí cho người thu nhập thấp. Các đối tượng dễ bị tổn thương còn nhận được nhiều hỗ trợ tài chính hơn nữa. Nhưng với khủng hoảng giá sinh hoạt ngày càng trầm trọng, BCC cho biết chính phủ cần có thêm hành động để bảo vệ hàng triệu hộ gia đình và doanh nghiệp trước thảm họa kinh tế gia tăng.

Hiện tại, hàng trăm thương nhân nhỏ khắp Vương quốc Anh đang đóng cửa vì hợp đồng năng lượng hết hạn và không thể chi trả cho các giao dịch mới. Liên đoàn các doanh nghiệp nhỏ đã cảnh báo về một “thế hệ mất mát” của các doanh nhân, trừ khi các bộ trưởng can thiệp ngay lập tức. Trước đó, cuộc khảo sát do S&P Global công bố cho biết chi phí gia tăng phổ biến ở các nhà sản xuất Anh hơn bất kỳ nơi nào khác ở châu Âu. 

Áp lực cho chính phủ mới

Lời kêu gọi hỗ trợ đang tăng thêm áp lực với chính phủ và các ứng cử viên thay thế Thủ tướng Boris Johnson. Theo nhà kinh tế cấp cao Jonny Marshall, một “thảm họa” đang đến vào mùa đông này nhưng không đề xuất nào từ các ứng cử viên đảng Bảo thủ hoặc các đảng đối lập có thể hỗ trợ đầy đủ giúp giải quyết cuộc khủng hoảng phí sinh hoạt tồi tệ nhất hàng chục năm qua.

Được biết, ứng viên Liz Truss đang tạm dẫn trước đã hứa cắt giảm thuế và đang đề xuất giảm thuế năng lượng xanh. Đối thủ của bà, ông Rishi Sunak thì ủng hộ giúp đỡ trực tiếp cho hộ gia đình bằng cách giảm thuế VAT đối với hóa đơn năng lượng từ 5% xuống 0. Theo chuyên gia cấp cao Benjamin Nabarro của Citigroup, quan điểm chính sách của các ứng viên “chỉ bù đắp có giới hạn” cho sự leo thang của giá cả. Trên thực tế, bất kỳ phản ứng nào của chính phủ cũng đòi hỏi có thêm ngân sách và để giảm lạm phát sẽ cần thêm khoảng 40 tỉ bảng trong khi bù đắp giá năng lượng tăng sẽ tiêu tốn khoảng 30 tỉ bảng trong 6 tháng tới, con số tương đương 1,4% GDP của nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới.

MAI QUYÊN (Theo Bloomberg, Guardian)