Các chuyên gia cảnh báo khi những nhóm kháng cự cuối cùng vẫn còn bám trụ ở Đông Syria, thì Tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) đang chuyển mình thành một tổ chức mới, hoạt động ngầm và nguy hiểm không kém.
Nhà thờ al-Nuri ở Mosul sau khi được giải phóng khỏi IS. Ảnh: AFP
Từ lâu, IS sẵn sàng buông bỏ vùng lãnh thổ từng nắm giữ trong “vương quốc” tự xưng và nay bắt đầu chuyển sang vai trò bí mật hơn. Theo chuyên gia về khủng bố Bruce Hoffman tại Đại học Georgetown (Mỹ), IS đoán trước thất bại trên chiến trường và sự sụp đổ vương quốc của chúng, nên đã chuẩn bị sẵn. Theo đó, hàng trăm tay súng IS có thể đã rời khỏi Syria để đến Thổ Nhĩ Kỳ và biến mất.
Trong một báo cáo gần đây có tựa đề “Cuộc trỗi dậy lần thứ hai của IS”, Brandon Wallace và Jennifer Cafarella tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho rằng nhóm thánh chiến này đã tái cơ cấu các hoạt động để quay lại với cuộc nổi dậy trong vùng. IS đang tìm kiếm các nguồn thu nhập mới và tái lập quyền kiểm soát đối với những tàn quân của chúng để chuẩn bị cho cuộc nổi dậy quy mô lớn trong tương lai ở Iraq lẫn Syria. Theo báo cáo, hiện có 30.000 chiến binh sẵn sàng phục vụ cho IS. Tổ chức này cũng tìm cách chuyển tiền sang nhiều quốc gia ở Trung Đông thông qua các công ty bình phong mà chúng lập nên tại Iraq, chẳng hạn như công ty mua bán xe hơi, cửa hàng điện tử, nhà thuốc và chuyển đổi tiền tệ. Ước tính có đến 400 triệu USD đã được IS chuyển ra khỏi Iraq và đầu tư vào những nơi khác trên khắp khu vực. Trong khi đó, các nguồn thu nhập lâu nay của IS, bao gồm bắt cóc, tống tiền và buôn lậu ma túy, vẫn tiếp diễn bên trong hai quốc gia trên.
Để phục vụ cho ý đồ trỗi dậy, IS đã tìm một vị trí ẩn núp lý tưởng ở phía Bắc Iraq. Chính yếu tố xa xôi và núi non hiểm trở đã biến ngọn núi Qara Chokh trở thành điểm thu hút các chỉ huy của IS. Sau 4 năm hứng chịu các cuộc tấn công của liên quân do Mỹ dẫn đầu, các phần tử khủng bố này đã mất đến 99% quyền kiểm soát lãnh thổ của mình, nhưng vẫn sống sót và bắt đầu tái hợp ở gần địa điểm này cũng như những ngóc ngách khác của Iraq và Syria.
Chuyên gia Seth Jones tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cũng không tin IS đã bị đánh bại. Dữ liệu của CSIS cho thấy tại một số tỉnh ở Iraq, nhiều vụ tấn công liên quan đến IS đã tăng gấp đôi so với năm 2017, với trung bình 75 cuộc/tháng trong năm nay. Chúng thường nhắm vào thủ lĩnh của các bộ tộc, giới chức, cảnh sát và thành viên lực lượng vũ trang. Trong cuộc phỏng vấn hồi tháng rồi, thủ lĩnh người Kurd ở Iraq là Massud Barzani cảnh báo IS đã trở lại nhiều khu vực từng bị hất cẳng và thậm chí nguy hiểm hơn trước.
THANH BÌNH (Theo AFP, WSJ)