MAI QUYÊN (Theo CNN, ABC News)

Hành trình tìm kiếm nhiệm kỳ 2 của đương kim Tổng thống Mỹ Joe Biden diễn ra trong bối cảnh không có nhiều hứa hẹn và chuyện cũng không dễ dàng gì với đối thủ trước đây và sắp tới của ông - cựu Tổng thống Donald Trump.

Ông Trump (trái) và ông Biden sẽ lại gặp nhau trong cuộc bầu cử 2024? Ảnh: Getty Images

Ngày 25-4, Tổng thống Biden thông báo tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024. Với hình ảnh gợi nhắc vụ tấn công tòa nhà Quốc hội vào ngày 6-1-2021, ông Biden trong đoạn video tranh cử tuyên bố với cử tri rằng quyền tự do của họ tiếp tục bị đe dọa và nước Mỹ vẫn đang trong “trận chiến vì linh hồn quốc gia”.

Ðoạn clip công bố đúng vào ngày ông Biden mở màn chiến dịch chạy đua tới ghế tổng thống cách nay 4 năm. Cùng ngày, Tòa án Manhattan (New York) bắt đầu lựa chọn bồi thẩm đoàn cho tiến trình xét xử vụ cựu nhà báo E. Jean Carroll kiện ông Trump tội tấn công tình dục. Dù có chủ ý hay trùng hợp, diễn biến này dẫn tới phép so sánh có lợi cho chính trị gia 80 tuổi khi làm nổi bật hình ảnh ông Biden nỗ lực thuyết phục người dân chọn mình để “cứu vãn nền dân chủ”. Ngược lại, đối thủ từng bị ông đánh bại và nhiều khả năng sẽ gặp lại nhau trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024, cựu Tổng thống Trump, thì phải cố gắng thuyết phục bồi thẩm đoàn rằng ông ấy không phải là kẻ hiếp dâm và nói dối.

Theo đánh giá của Hãng tin CNN, đây là một phần trong chiến lược mà ông Biden có thể theo đuổi - “neo” tiến trình vận động tranh cử vào ông Trump. “Ông Joe Biden là tổng thống phần lớn vì ông Donald Trump đã làm tổng thống khi ấy” - tờ Washington Post nhận định. Ngay cả khi ông Trump không phải là ứng viên của đảng Cộng hòa, Tổng thống Biden vẫn có kế hoạch tranh cử với người tiền nhiệm. Trong dấu hiệu rõ ràng, ông Biden đã đề cập từ MAGA (viết tắt của khẩu hiệu “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” của ông Trump) 20 lần khi phát biểu tại Maryland gần đây. Trong đoạn clip tranh cử mới rồi, Tổng thống Biden không trực tiếp nêu tên ông Trump, nhưng dùng từ “những kẻ cực đoan MAGA” như cách gọi chung về đối thủ.

Thách thức cho đương kim tổng thống

Bản thân muốn tiếp tục công việc ở Nhà Trắng, nhưng Tổng thống Biden thừa nhận điều đó không có nghĩa ông nghiễm nhiên nhận được đề cử của đảng Dân chủ trong bối cảnh các đảng viên dường như mong mỏi về một lựa chọn thay thế. Dù vậy, chiến lược gia kỳ cựu Simon Rosenberg tin ông Biden đủ sức ngăn sự xuất hiện của bất kỳ đối thủ tiềm năng nào trong đảng Dân chủ. Ðiều quan trọng hiện giờ là Tổng thống Biden cần thuyết phục công chúng Mỹ rằng ông ấy xứng đáng giữ chức vụ này.

Theo một cuộc thăm dò của Wall Street Journal, nếu so tài với ông Trump, Tổng thống Biden dẫn trước với tỷ số 48-45. Nhưng trên bình diện chung, khảo sát gần đây của Gallup cho biết chỉ 40% gười Mỹ chấp thuận ông Biden lãnh đạo, so với 56% không tán thành. Khác với năm 2020, hiện ông Biden phải đối diện với cuộc khủng hoảng kinh tế và lạm phát tuy có biểu hiện ổn định và việc làm gia tăng, nhưng vòng quay kinh tế tại thời điểm 2024 sẽ khó đoán.

Bên cạnh đó, tuổi tác là vấn đề ảnh hưởng nặng nề cho chiến dịch tranh cử của ông Biden khi có tới 75% người Mỹ mong muốn một tổng thống dưới 65 tuổi. Là tổng thống lớn tuổi nhất trong lịch sử Mỹ, ông Biden nếu tái đắc cử sẽ kết thúc nhiệm kỳ 2 ở độ tuổi 86. Ðiều này đặt ra câu hỏi liệu ông ấy có giữa chừng giao quyền điều hành cho cấp phó hay không. Vấn đề là tỷ lệ tán thành Phó Tổng thống Kamala Harris hiện còn kém hơn ông Biden, còn bản thân ông chủ Nhà Trắng thì không có khả năng sẽ sa thải cấp phó của mình.

Đối thủ tiềm năng

Sẽ còn vài tháng nữa trước khi đảng Cộng hòa tiến hành bầu cử sơ bộ và phải hơn một năm sau, người Mỹ mới chọn được tổng thống tiếp theo của họ. Nhiều sự kiện khó đoán trước trong và ngoài nước, cùng những bước ngoặt bất ngờ xảy ra với các ứng viên có thể làm thay đổi cuộc đua. Dù thế nào, bối cảnh chính trị hiện nay đang tạo ra cuộc chạy đua tổng thống có khả năng một lần nữa thách thức các thể chế chính trị và sự thống nhất của nước Mỹ.

Kịch bản “sóng gió” nhất sẽ là màn tái đấu Biden - Trump và ở đó, cử tri có rất ít sự lựa chọn bởi cả 2 chỉ hơn kém nhau 4 tuổi. Tuy các đảng viên Cộng hòa cũng mong đợi một nhân vật mang tiêu chuẩn mới vào năm 2024, nhưng nhiều cuộc thăm dò cho thấy ông Trump đang dẫn đầu so với các ứng viên còn lại. Thách thức hiện nay cho cựu tổng thống là ông phải đối mặt với hàng loạt vấn đề pháp lý, bao gồm 2 vụ kiện dân sự về lạm dụng tình dục và phỉ báng. Ông Trump có thể không phải dự phiên tòa, nhưng cũng không tài nào trốn tránh vụ án. Mà đó cũng chỉ là một trong hàng loạt các vụ kiện pháp lý tỉ phú New York hiện phải đối mặt.