Tổng thống Hamid Karzai (trái) đón tiếp người đồng nhiệm nước láng giềng Iran Mahmoud Ahmadinejad thăm Kabul tháng 3-2010. Ảnh: Reuters

Giới cầm quyền Mỹ hôm qua đã lên tiếng cảnh báo Iran “không nên can thiệp vào công việc nội bộ của Afghanistan”, sau khi có thông tin cho rằng một quan chức Iran đã đưa cho nhân vật thân cận của Tổng thống Hamid Karzai “một túi chứa đầy những cọc tiền euro”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Philip Crowley nói: “Chúng tôi (Mỹ) hiểu rằng Iran và Afghanistan là láng giềng của nhau và có mối quan hệ. Nhưng Iran không nên can thiệp vào công việc nội bộ của Chính phủ Afghanistan”.

Thời báo New York của Mỹ số ra ngày 24-10 đưa tin rằng hồi tháng 8 năm nay, Đại sứ Iran tại Afghanistan là Feda Hussein Maliki đã đưa túi tiền cho Chánh văn phòng Tổng thống Afghanistan là Umar Daudzai trên máy bay cá nhân của ông Karzai. Tờ báo này dẫn lời một quan chức Afghanistan giấu tên cho rằng túi tiền ấy có thể lên tới hàng triệu USD và rằng nó được dùng để “thúc đẩy lợi ích của Iran và để chống ảnh hưởng của Mỹ và phương Tây ở Afghanistan”.

Phát biểu trước báo giới tại Washington, Phó phát ngôn viên Nhà Trắng Bill Burton cho biết chính quyền Mỹ đã xem xét báo cáo về các khoản chi cho Chánh văn phòng Tổng thống Afghanistan. Ông Burton khẳng định Mỹ có lý do để lo ngại khi Iran đang tìm mọi cách “gây ảnh hưởng tiêu cực” đến Afghanistan.

Tuy nhiên, Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai khẳng định việc Iran tận tay trao tiền mặt cho chính quyền Kabul mà một số người có thể nhìn thấy là hình thức viện trợ bình thường. Ông cho biết mỗi năm một hoặc hai lần Iran đều tặng cho Afghanistan 500.000, 600.000 hay 700.000 euro/lần. “Đó là hình thức viện trợ chính thức và hoàn toàn minh bạch”, ông Karzai nhấn mạnh. Ông giải thích thêm Mỹ và một số nước khác cũng có hình thức viện trợ bằng tiền mặt cho Afghanistan đó thôi.

Trước phản ứng của Tổng thống Karzai, Bộ Ngoại giao Mỹ chống chế rằng sự nghi ngại của Washington không phải là hình thức viện trợ bằng tiền mặt của Iran, mà là sự tài trợ đó nhằm đến cái gì và cho ai. Ngay cả ông Burton sau đó cũng xuống giọng khi nói với giới báo chí rằng “Iran nên có ảnh hưởng tích cực tới việc hình thành chính phủ Afghanistan”. Ông “đề nghị” Iran đảm bảo rằng Afghanistan “sẽ không là thiên đường an toàn cho các phần tử khủng bố và là nơi xuất phát của các cuộc tấn công khủng bố trong tương lai”.

Thật ra, theo các nhà phân tích, Washington đang lo ngại ảnh hưởng ngày càng lớn của Iran tại Afghanistan. Nhưng Nhà Trắng thừa biết muốn bình ổn Afghanistan thì không thể không trông cậy vai trò của Tehran. Mới đây, chính Mỹ đã mời Iran tham gia một hội nghị quốc tế về tiến trình hòa bình ở Afghanistan. Có điều Washington không mong muốn Tehran có được vị thế có thể tác động đến chính trường Afghanistan. Trớ trêu thay Afghanistan không phải là “sân khấu” để người Mỹ độc diễn, mà nơi đây từ lâu đã trở thành “đấu trường” cạnh tranh ảnh hưởng của nhiều nước trong và ngoài khu vực, chớ không chỉ mỗi Iran.

KIẾN HÒA (Theo NYTimes, AFP và Xinhua)