"SBC là săn bắt chuột" (NXB Trẻ- 2012) là tiểu thuyết của Hồ Anh Thái, đoạt giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội năm 2012. Bằng bút pháp siêu thực, miêu tả cuộc chiến người và chuột, tác giả đã phản ánh những mặt trái của xã hội, những thói hư tật xấu của con người.

"SBC là săn bắt chuột" là tiểu thuyết hiện thực phê phán, pha lẫn yếu tố huyền ảo, siêu thực. Tiểu thuyết có 2 tuyến nhân vật rõ ràng: một bên là loài người với các nhân vật mang tính đại diện, được gọi bằng một đại từ chung là Chàng, Nàng hoặc gọi theo nghề nghiệp như: cô Báo, chú Thơ, Đại Gia, ông Cốp, Luật Sư, Thư Ký, Giáo Sư; một bên là loài chuột với Chuột Trùm, vợ Chuột Trùm và Chuột Quang... được khắc họa sinh động từ ngoại hình đến tính cách.

Ông Cốp, Luật Sư, Thư Ký, Giáo Sư, cô Báo, chú Thơ và Chàng cùng mắc một căn bệnh lạ: cơ thể bị mất trọng lượng, lơ lửng trên không như bóng bay, phải buộc vật nặng vào người mới ở dưới đất được. Người yêu của Chàng là Nàng, tìm mọi cách cứu chữa. Được sự giúp đỡ của Chuột Quang (chuột máy vi tính nhà Chàng), Nàng biết Chuột Trùm đã giết Đại Gia để trả thù việc vợ con bị ông ta hại chết. Lời nguyền của Chuột Trùm ám vào xác của Đại Gia. 7 người bị mất trọng lượng là những người liên quan đến Đại Gia trong việc làm ăn mờ ám hoặc vô tình nhìn vào mắt Chuột Trùm. Muốn trị dứt căn bệnh lạ cho họ, phải bắt sống Chuột Trùm để hóa giải lời nguyền. Ngay lập tức, Nàng tổ chức một đội săn bắt chuột (SBC) chuyên nghiệp, tấn công vào hang ổ Chuột Trùm. Cuộc chiến căng thẳng giữa người và chuột diễn ra…

Kết cấu của chuyện được xây dựng khá mới lạ: mở đầu là một trận lụt, kết thúc bằng một trận hạn hán. Nội dung chính gồm 11 chương, mỗi chương được đặt tiêu đề một cách khiêu khích: "Ai sợ chuột đừng đọc chương này", "Ai báo chí văn thơ đừng đọc chương này", "Ai giàu xổi đừng đọc chương này", "Ai giáo sư đừng đọc chương này"… Mỗi chương đi sâu vào những mặt trái của vấn đề, nghề nghiệp mà tiêu đề đã nêu. Bằng ngòi bút sắc sảo, giọng văn hài hước và vốn trải nghiệm phong phú, Hồ Anh Thái đã vẽ nên những bức biếm họa về đủ hạng người trong xã hội: một cô nhà báo sồn sồn chuyên mánh mung, một cậu nhà thơ ảo tưởng về tài năng của mình, một ông giáo sư thực dụng và dâm đãng, một ông luật sư bất hiếu, một ông Cốp leo lên quyền cao chức trọng bằng sự lươn lẹo và làm ăn mờ ám, một tay Đại Gia chuyên "ăn đất"… Họ là những "con sâu làm rầu nồi canh".

Tại sao tất cả những người này đều trở nên mất trọng lượng hoặc chết khi nhìn vào mắt của Chuột Trùm? Chuột Trùm đại diện cho điều gì trong xã hội? Đây là những câu hỏi khiến bạn đọc phải nghiền ngẫm khi đọc xong tác phẩm. Có lẽ nhân vật Chuột Trùm là một hình ảnh ẩn dụ, đại diện cho "sự thật", bởi chỉ có "sự thật" mới khiến những kẻ gian trá, lừa lọc không dám đối diện, nhìn nhận.

Qua gần 350 trang sách, rất nhiều sự việc, chi tiết được tác giả khái quát, chắt lọc từ hiện thực để phản ánh khiến tác phẩm rất phong phú, đa dạng.

"SBC là săn bắt chuột" là một món ăn ngon và lạ trên kệ sách hiện nay!

CÁT ĐẰNG