Ngày 8-10, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) thông báo sẽ có nữ lãnh đạo đầu tiên trong lịch sử 25 năm do cả hai ứng viên vào vòng cuối cùng để chọn ra tân tổng giám đốc đều là nữ.

Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee  (trái) và Tiến sĩ Okonjo-Iweala. Ảnh: standardmedia

Sau vòng tham vấn thứ hai, các ứng viên gồm cựu Bộ trưởng Thương mại Anh Liam Fox, cựu Bộ trưởng Thương mại Kenya Amina Mohamed và cựu Bộ trưởng Kinh tế Saudi Arabia Mohammed Maziad Al-Tuwaijri đều đã bị loại khỏi cuộc đua. Như vậy, “trận chung kết” sẽ là cuộc đấu giữa cựu Bộ trưởng Tài chính Nigeria Ngozi Okonjo-Iweala và Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee, để xác định người thay thế Tổng Giám đốc Roberto Azevedo, nhân vật tháng 8 vừa qua đã từ chức sớm hơn một năm.

Nhà kinh tế học Okonjo-Iweala từng làm Ngoại trưởng Nigeria. Trong 25 năm công tác tại Ngân hàng Thế giới (WB), “bóng hồng” của Nigeria có lúc leo lên tới vị trí số hai tại định chế tài chính quốc tế này. Vào năm 2018, bà có tên trong Hội đồng quản trị của Twitter. Bà cũng là Chủ tịch Hội đồng quản trị Gavi, một tổ chức quốc tế nhằm tập hợp các lĩnh vực công và tư nhân để cải thiện khả năng tiếp cận vaccine.

Trong khi đó, Yoo Myung-hee từng là quan chức đặc trách hồ sơ WTO ở Bộ Thương mại Hàn Quốc và chỉ đạo nhiều cuộc đàm phán thỏa thuận thương mại tự do. Bà Yoo, trở thành nữ bộ trưởng thương mại đầu tiên của Hàn Quốc hồi năm ngoái, vốn nổi tiếng là nhà đàm phán cứng rắn. Trong chiến dịch tranh cử “ghế nóng” WTO, bà kêu gọi các nước thành viên phải nỗ lực xây dựng lại lòng tin và cải cách hệ thống thương mại quốc tế này.

Vòng tham vấn thứ ba sẽ diễn ra từ ngày 19 đến 27-10 này. Danh tính người chiến thắng dự kiến sẽ được công bố trước ngày 7-11 tới. Tổng giám đốc tiếp theo của WTO sẽ đảm nhận quyền kiểm soát tổ chức vốn rất chật vật ngăn chặn các xung đột thương mại giữa những quốc gia thành viên, đáng chú ý nhất là Mỹ và Trung Quốc. Tân tổng giám đốc cũng sẽ phải đối đầu những thiệt hại do đại dịch COVID-19, làm ảnh hưởng đến thương mại và gây ra cuộc suy thoái nghiêm trọng trên toàn cầu. COVID-19 đã có tác động rõ rệt đến dòng chảy thương mại toàn cầu, với việc WTO dự báo mức giảm 9,2% trong năm nay và một sự phục hồi ở mức khiêm tốn trong năm 2021. Đại dịch xảy ra trong bối cảnh thương chiến âm ỉ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Mỹ - Trung, bên cạnh việc WTO không thể hoàn thành vòng đàm phán tự do hóa thương mại Doha. Ngoài ra, Washington còn từ chối bổ nhiệm một số thẩm phán vào hội đồng kháng cáo của WTO, ảnh hưởng đáng kể đến khả năng giám sát thương mại của tổ chức có trụ sở tại Thụy Sĩ. Từ nhiều năm qua, WTO đã đối mặt với chỉ trích của giới chức Mỹ.

WTO được thành lập năm 1995 với mục đích thúc đẩy thương mại mở vì lợi ích của tất cả các quốc gia, đàm phán và quản lý những quy tắc thương mại quốc tế cũng như nỗ lực giải quyết tranh chấp giữa 164 quốc gia thành viên. 

HẠNH NGUYÊN (Theo CNN, AP)